Γιατί δεν θα γίνουμε ποτέ η Δανία του Νότου: άλλο ένα ψέμμα της "πράσινης" ανάπτυξης

Ο διαχειριστής του Δανέζικου δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας είναι η Energinet. Αν επισκεφθεί κανείς το δικτυακό της τόπο, θα δει την εικόνα που παρουσιάζουμε σήμερα και, σε πραγματικό χρόνο, τα δεδομένα του δικτύου. Το τυχαίο στιγμιότυπο που βλέπετε είναι στις 30/4/2014, ώρα 20:27, ώρα σούρουπου στη Δανία.

Σύμφωνα με το econews, που επικαλείται στοιχεία του Energy Inforrmation Agency των ΗΠΑ, η Δανία έχει αιολική διείσδυση 28% και είναι πρώτη στον κόσμο. Είναι όμως έτσι; Ή μήπως είναι άλλος ένας μύθος των αιολικών;
Στις επόμενες θέσεις βλέπουμε τις Ιβηρικές χώρες, τη Γερμανία, την Ελλάδα και, η έκπληξη, τη Ρουμανία πιο πάνω από Βρετανία, Σουηδία και Ολλανδία.

Πάμε να δούμε πώς ηλεκτροδοτείται η Δανία: τα κίτρινα κυκλάκια δείχνουν συμβατικά εργοστάσια! Ορυκτά καύσιμα (κυρίως λιθάνθρακας, φυσικό αέριο, πετρέλαιο) και βιομάζα. Η Δανία λιθάνθρακα δεν έχει και τον εισάγει απ' τη διεθνή αγορά, έχει όμως πετρέλαιο και φυσικό αέριο στη Βόρεια Θάλασσα. Δείτε τη γεωγραφική θέση της Δανίας: μια χερσόνησος ανάμεσα στη Νορβηγία και τη Σουηδία από Βορρά, τη Γερμανία απ' το Νότο. Όχι όμως μια απλή χερσόνησος, αλλά μια χερσόνησος διασυνδεμένη με δίκτυα υψηλής τάσης και με τις τρεις αυτές χώρες. Χώρες που δεν είναι καθόλου τυχαίες, αλλά που η κάθε μία έχει τα δικά της ιδιαίτερα κι εντελώς συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Δείτε καλά τις διασυνδέσεις: στο συγκεκριμένο τυχαίο στιγμιότυπο η Δανία ΕΙΣΑΓΕΙ ενέργεια από Νορβηγία και Σουηδία και ΕΞΑΓΕΙ στη Γερμανία. Η ζήτηση, εκφρασμένη σε MW, τη συγκεκριμένη στιγμή ήταν 3.727MW και καλύπτονταν κατά 1.527MW από τα συμβατικά εργοστάσια, 399MW από εργοστάσια συμπαραγωγής ηλεκτρισμού/θερμότητας, 1.356MW από αιολικά, 8MW από ηλιακά και 437MW καθαρές εισαγωγές απ' το ισοζύγιο εισαγωγών/εξαγωγών. Πάμε να δούμε το ισοζύγιο εισαγωγών/εξαγωγών, που δεν γίνεται με αεροπλάνα και βαπόρια, γίνεται με καλώδια υψηλής τάσης: εισαγωγές 1MW από Νορβηγία, 592+962+23=1577MW από Σουηδία. Εξαγωγές 555+585MW στη Γερμανία.

Όπως βλέπουμε στο διπλανό σχήμα, η ανατολική Δανία συνδέεται με τη Σουηδία με 2 γραμμές AC400KV και 2 γραμμές AC132KV, που δίνουν δυνατότητα εξαγωγών έως 1700MW και εισαγωγών έως 1300MW. Συνδέεται με τη Γερμανία, με ένα καλώδιο DC400KV δυναμικότητας 600MW (AC: εναλλασσόμενο ρεύμα, DC: συνεχές ρεύμα). Υπάρχει επίσης μια τοπική διασύνδεση ενός νησιού με τη Σουηδία, με υποθαλάσσιο καλώδιο 60KV/60KW.

Η δυτική Δανία συνδέεται στη Σουηδία με 2 καλώδια DC285KV δίνουν δυνατότητα εξαγωγών έως 740MW και εισαγωγών έως 680MW. Συνδέεται επίσης με τη Νορβηγία με 2 καλώδια DC250KV/250MW το καθένα και ένα τρίτο καλώδιο DC350KV/500MW, δηλαδή συνολική δυναμικότητα 1000MW. 

Η διασύνδεση της δυτικής Δανίας με τη Γερμανία αποτελείται από 2 γραμμές AC400KV, 2 γραμμές AC220KV και μια τοπική γραμμή 150KV. Η δυναμικότητα των διασυνδέσεων εξαρτάται απ' τη συμφόρηση που παρουσιάζει το δίκτυο της ευρύτερης περιοχής και συνήθως είναι 1780MW για εξαγωγή στη Γερμανία και 1500MW για εισαγωγή στη Δανία.

Υπάρχει τέλος μια εσωτερική διασύνδεση της ανατολικής με τη δυτική Δανία, DC400KV/600MW.

Η ανατολική πλευρά της Δανίας συνδέεται στο Σκανδιναβικό δίκτυο (Nordic Power system, στο διπλανό σχήμα, που περιλαμβάνει 5 χώρες: Σουηδία-SE, Δανία-DK, Νορβηγία-NO, Φινλανδία-FI & Εσθονία-ΕΕ), ενώ η δυτική πλευρά της Δανίας συνδέεται στο δίκτυο της ηπειρωτικής Ευρώπης. 

H Δανία λοιπόν είναι μια πολύ μικρή αγορά ηλεκτρισμού, που έχει στο Ν τη Γερμανία, με τη μεγαλύτερη ηλεκτρική αγορά της Ευρώπης κι από εκεί όλη την κεντρική Ευρώπη. Στα Β έχει τη Νορβηγία, που έχει ένα τεράστιο υδροηλεκτρικό δυναμικό, 120TWh τις συνήθεις χρονιές έως 90TWh στα εξαιρετικά άνυδρα έτη, με τις οποίες καλύπτει το 97% των αναγκών της αγοράς της, που έφθασε το 2012 στο μέγιστο των 145TWh, με 140TWh απ' τα νερά. Η Νορβηγία στέλνει ενέργεια προς τη Δανία και τη Σουηδία κι ετοιμάζει νέα καλώδια με τη Γερμανία (2018) και τη Βρετανία (2020). Από δίπλα και η Σουηδία, μια μεγάλη αγορά (140-150TWh), με επίσης μεγάλο υδροηλεκτρικό δυναμικό (44,1% το 2011), αλλά και πυρηνικά (40,5%) και βιομάζα (8,5%).

Η ηλεκτρική ενέργεια από όλες τις χώρες του Σκανδιναβικού δικτύου πωλείται στους καταναλωτές μέσω του Nord Pool, ενός Χρηματιστήριου Ενέργειας, που εδρεύει στο Όσλο και μέσω του οποίου 370 εταιρείες από 20 χώρες διαχειρίστηκαν το 2013 συνολικά 493TWh.

Οι αναρτήσεις μας βρίσκονται και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite! Πατήστε «Μου αρέσει» (Like) στη σελίδα μας, για να έχετε πιο άμεση ενημέρωση! 

Στο διπλανό σχήμα βλέπετε τον πίνακα λειτουργίας του Σκανδιναβικού δικτύου (Nordic Power system), όπως τον δίνει σε πραγματικό χρόνο ο Νορβηγικός διαχειριστής δικτύου Statnett. Στο πάνω μέρος δείχνουν τη διακύμανση της συχνότητας γύρω απ' τα 50Hz, που επιτυγχάνονται όταν υπάρχει ισορροπία παραγωγής και ζήτησης. Στην αριστερή στήλη βλέπουμε τα μέσα παραγωγής: πυρηνικά, υδροηλεκτρικά, θερμικά, αιολικά και διάφορα. Είναι σαφές λοιπόν ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για διείσδυση της αιολικής ενέργειας της Δανίας στο ηλεκτρικό σύστημα της Δανίας, αλλά μόνο για διείσδυση της αιολικής ενέργειας όλων των χωρών μαζί, (δηλαδή κυρίως Δανίας και Σουηδίας), στο Σκανδιναβικό σύστημα. Όπως βλέπουμε απ' τα δεδομένα ενός τυχαίου στιγμιότυπου, με σημαντική αιολική παραγωγή, η διείσδυση είναι 2995/36677=8,16%, (λιγότερο απ' το 10% που μας λέει το Reason Foundation). Η διείσδυση στο δίκτυο της ηπειρωτικής Ευρώπης είναι ασφαλώς μικρότερη, αφού αφενός το δίκτυο είναι πολύ μεγαλύτερο και αφ' ετέρου σας έχουμε ήδη ενημερώσει για το γερμανικό αιολικό ρεύμα που ταξιδεύει μέσω Πολωνίας & Τσεχίας μέχρι την Αυστρία.

Η Δανία είναι απ' τις καλύτερα διασυνδεμένες χώρες στην Ευρώπη και υπερηφανεύεται ότι, τον περασμένο Δεκέμβριο, το World Economic Forum ανακήρυξε το δίκτυο της Δανίας ως το πιο ασφαλές στην Ευρωπ. Ένωση, (αν βέβαια εξετάσει κανείς την έκθεση του WEF καταλήγει να βάλει τα γέλια, τόσο για την έκθεση όσο για την υπερηφάνεια της Δανίας, αφού στο Environmental Sustainability-Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα βγάζει πρώτες στην Ευρώπη και παγκοσμίως τις Γαλλία & Σουηδία, λόγω των πυρηνικών). Ωστόσο, αν αθροίσουμε τις δυναμικότητες των διασυνδέσεων με τα όμορα κράτη βρίσκουμε ότι η Δανία μπορεί να εξάγει 5820MW και να εισάγει 5080MW. Η ετήσια ζήτηση κυμαίνεται στα επίπεδα των 35-36TWh, περίπου τα 2/3 της ζήτησης στη μνημονιακή Ελλάδα, οι διασυνδέσεις όμως που έχει είναι υπερτριπλάσιας δυναμικότητας απ' τις διεθνείς διασυνδέσεις της Ελλάδας, που τις βλέπουμε στο πιο κάτω σχήμα, όπως δίνονται στη Μελέτη Επάρκειας Ισχύος 2013-2020 του ΑΔΜΗΕ.

Το βασικό λοιπόν "μυστικό" της ανάπτυξης των αιολικών στη Δανία δεν είναι άλλο απ' τις διεθνείς καλωδιακές διασυνδέσεις της: το έχουμε πει από πολύ νωρίς, τα αιολικά θέλουν δίκτυα υψηλής τάσης και η Γερμανία, που έχει τεράστιες ανάγκες σε δίκτυα, θέλει να εξάγει το αιολικό της πρόβλημα σε όλη την Ευρώπη, με φαραωνικές διασυνδέσεις δικτύων.

Αυτός είναι και ο βασικός λόγος, που η Ελλάδα δεν θα γίνει ποτέ η Δανία του Νότου: άλλες οι καλωδιακές διασυνδέσεις της Δανίας κι άλλες της Ελλάδας: η γεωγραφική θέση της Ελλάδας δεν έχει καμιά σχέση με τη γεωγραφική θέση της Δανίας, άλλοι οι γείτονες της Δανίας, εντελώς άλλοι της Ελλάδας. 

Η Ελλάδα συνορεύει προς Β με χώρες που, μέχρι την πτώση του Τείχους το 1989, ανήκαν στο Ανατολικό μπλοκ. Όταν έπεσε το Τείχος, η ενίσχυση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων δεν ήταν ακριβώς η πρώτη προτεραιότητα των γειτόνων μας, θυμηθείτε το διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας και τους Νατοϊκούς βομβαρδισμούς, καθώς και τη μαζική έξοδο των Αλβανών προς την Ελλάδα και την Ιταλία. Η Αλβανία και τα Σκόπια είναι χώρες εκτός ΕΕ, απ' τις πιο μικρές και φτωχές της Ευρώπης και με τη FYROM έχουμε και το αγκάθι της ονομασίας. Συνορεύουμε προς Α με την Τουρκία, που ναι μεν είναι μια μεγάλη χώρα διψασμένη για ενέργεια, αλλά, όσο δεν λύνονται το Κυπριακό και τα προβλήματα στο Αιγαίο, δεν μπορούμε να έχουμε τις οικονομικές σχέσεις που θα μπορούσαμε να είχαμε. Μόλις το Σεπτέμβριο 2010 έγινε διασύνδεση της Ελλάδας με την Τουρκία, (που συνδέθηκε περαιτέρω και με τη Βουλγαρία και η λειτουργία του Τουρκικού δικτύου γίνεται από τότε σε δοκιμαστική παράλληλη λειτουργία με το Ευρωπαϊκό σύστημα). Προς Δ υπάρχει η διασύνδεση με την Ιταλία, με ένα καλώδιο DC περιορισμένης δυναμικότητας, (αλλά όχι περιορισμένων προβλημάτων). Η Ιταλία συνδέεται από Β με την κεντρική Ευρώπη και δεν πολυενδιαφέρεται για μας. Προς Ν υπάρχει η Μεσόγειος και πρόσφατα ξεκίνησε να εξετάζεται η διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Κρήτης-Ελλάδας, με το καλώδιο EuroAsia Interconnector, (αλλά είναι άγνωστο αν και πότε και κυρίως με τι πόρους θα κατασκευαστεί). Υπάρχει διασύνδεση με τη Βουλγαρία, όμως η συνολική δυναμικότητα όλων των πιο πάνω διασυνδέσεων το 2013 (εισαγωγές/εξαγωγές) είναι μόλις 1800MW και εκτιμάται ότι από το 2016 έως το 2020 θα αυξηθεί στα 2000MW.

Την επόμενη φορά λοιπόν, που θα έλθουν να σας πουν ότι θα γίνουμε η Δανία του νότου, μπορείτε άφοβα να τους πείτε, κατά τα γνωστά ανέκδοτα: "Πού πας ρε Καραμήτρο;" Ή, ίσως, και κάτι λιγότερο ευγενικό ...

Ενημέρωση 21/12/2022: αντικαταστάθηκαν κάποιοι σύνδεσμοι και αποκαταστάθηκε το 2ο σχήμα, προκειμένου να αποκατασταθεί η λειτουργικότητα.