Ελλάδα-Κεντρική Ευρώπη οδικώς. Greece-Central Europe road trip travel tips. Μέρος 8 - Part: Γκρατς-Λιουμπλιάνα Graz-Ljubljana.

Συνεχίζουμε το ταξίδι της επιστροφής προς την Ελλάδα με τη διαδρομή Γκρατς Αυστρίας - Λιουμπλιάνα Σλοβενίας μέσω λίμνης Wörthersee Αυστρίας και λίμνης Bled Σλοβενίας.

Θυμίζω πως έχουν προηγηθεί: 

• στο 1ο μέρος η προετοιμασία και η διαδρομή Ελλάδα-Σκόπια μέχρι τα σύνορα με τη Σερβία,  
• στο 2ο μέρος η διάσχιση της Σερβίας μέχρι τα Ουγγρικά σύνορα, 
• στο 3ο μέρος η Βουδαπέστη,  
• στο 4ο μέρος η διαδρομή στα παραδουνάβια χωριά, διέλευση από Σλοβακία και διαδρομή μέχρι την Πράγα,  
• στο 5ο μέρος η Πράγα,  
• στο 6^ο μέρος η διαδρομή Πράγα-Κότμπους-Δρέσδη σαν ημερήσια εκδρομή μέχρι το Lausitz, τη μεγάλη και ιστορική λιγνιτοπαραγωγό περιοχή της Ανατολικής Γερμανίας, 
• στο 7ο μέρος η διαδρομή Πράγα - Γκρατς μέσω του κάστρου Karlštejn και της καστροπολιτείας Český Krumlov.

Φθάσαμε στο Γκρατς απόγευμα και φύγαμε πριν το μεσημέρι της επόμενης ημέρας, οπότε στις λίγες ώρες έτσι κι αλλιώς δεν προλάβαμε να δούμε πολλά. Το Γκρατς είναι μια νέα πόλη, ωστόσο έχει κι αυτό το μικρό παλιό του κομμάτι (στην 1η εικόνα η πλατεία Karmeliterplatz), το ποτάμι του (Mur ή Mura) και το κάστρο του, που δεσπόζει σε σχετικά χαμηλό λόφο, εύκολα προσβάσιμο και με τα πόδια. 

Στο λόφο του κάστρου μπορείτε ν' ανεβείτε από διάφορες πλευρές, π.χ. απ' την Karmeliterplatz ή κι απ' τα 260 σκαλιά (Schlossbergsteig ή Russensteig ή Kriegsteig), που κατασκευάστηκαν από Ρώσους αιχμαλώτους στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου κι οδηγούν απ' την Schlossbergplatz -στην πλευρά του ποταμού- στον Πύργο του Ρολογιού (Uhrturm). Υπάρχει πάντως ...

Handelsblatt: Der Ausbau der Windkraft stößt an Grenzen - Η επέκταση της αιολικής ενέργειας φθάνει στα όριά της.

Πρόσφατα είδαμε μια "Παρέμβαση προς τη νέα κυβέρνηση και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για το θέμα των αιολικών" από το Δρα Χρήστο I. Κολοβό, με επιστολή στο ΥΠΕΝ και συνημμένο κείμενο με τίτλο "Αιολικά: όλο και λιγότερα στη Γερμανία, γιατί τα βάζουμε στην Ελλάδα;". Λίγες μέρες μετά, τα λένε μόνοι τους οι Γερμανοί της Handelsblatt, στο εβδομαδιαίο newsletter που πήραμε : Der Ausbau der Windkraft stößt an Grenzen - Η επέκταση της αιολικής ενέργειας φθάνει στα όριά της.

Συνοπτικά το κείμενο λέει πως τα χρόνια που έμπαιναν 4000MW αιολικά/έτος έχουν παρέλθει και στο πρώτο εξάμηνο του 2019, δεν υπήρχε σχεδόν καμία νέα κατασκευή. Την Πέμπτη οι εκπρόσωποι της αιολικής βιομηχανίας συναντήθηκαν με τον Υπουργό Οικονομικών Altmaier, που έδειξε κατανόηση κι υποσχέθηκε λύση. Οι αιτίες αποδίδονται είτε στις αντιδράσεις των κατοίκων είτε στο σκεπτικισμό, κατά πόσο τα αιολικά μπορούν να κάνουν αυτά που υποσχέθηκαν. Οι πολιτικοί πρέπει ν' αποδεχθούν την πραγματικότητα πως η επέκταση της αιολικής ενέργειας έχει ήδη φθάσει στα όριά της, τα οποία μπορούν να μειωθούν μόνο εν μέρει και δεν πρέπει πλέον να προσποιούνται ότι ...

Πυρηνικό εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής στη ...Φλώρινα;

Μετά την αλλαγή κυβέρνησης, ξαφνικά ακούμε πως "επιταχύνεται η απανθρακοποίηση". Μιλώντας ο υφυπουργός ενέργειας στις 6/9 στο Southeast Europe Energy Forum στη Θεσσαλονίκη, είπε πως "η διαδικασία απεξάρτησης από τον άνθρακα θα τεθεί σε νέες βάσεις, θα επιταχυνθεί και θα γίνει πιο δίκαιη για τις εμπλεκόμενες εταιρείες και περιοχές. Προτεραιότητα αποτελεί και η ταχύτερη διείσδυση των ΑΠΕ (με τον εξορθολογισμό των μηχανισμών αδειοδότησης) καθώς και η ανάπτυξη διαφοροποιημένων υποδομών φυσικού αερίου, για τις οποίες υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από τις ΗΠΑ".

Επίσης "τόνισε πως το γεγονός ότι αφενός οι περισσότερες χώρες της περιοχής έχουν υψηλή εξάρτηση από τον άνθρακα, αφετέρου οι μονάδες παραγωγής ενέργειας είναι πεπαλαιωμένες και πρέπει να αντικατασταθούν την επόμενη δεκαετία συνιστά μεγάλη ευκαιρία. Τώρα είναι η ώρα για επενδύσεις που θα υπηρετήσουν το ενεργειακό σύστημα του μέλλοντος. Η Ελλάδα θα επανασχεδιάσει την ενεργειακή της πολιτική, ώστε να καταστεί στρατηγικός παίκτης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, που θα διασυνδεθεί με τους εταίρους της, για να προωθήσει την ασφάλεια εφοδιασμού και την μετάβαση προς καθαρότερες πηγές ενέργειας".

Οι χώρες των Βαλκανίων έχουν πράγματι τα δικά τους προβλήματα, καθώς θέλουν να κάνουν νέα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής βασισμένα στο δικό τους λιγνίτη, στο δικό τους μαύρο χρυσό, αλλά "κάποιοι" τους τραβούν συνεχώς το χαλί κάτω απ' τα πόδια. Η Κίνα επεχείρησε ενεργειακή διείσδυση και κατασκευή λιγνιτικών ΑΗΣ στα Δυτικά Βαλκάνια, στα πλαίσια της πολιτικής της για το Νέο Δρόμο του Μεταξιού (One Belt, One Road), αλλά οι χώρες αυτές θέλουν να γίνουν μέλη της ΕΕ και οι πρωτοβουλίες της Κίνας δεν προχωρούν. Το τεράστιο λιγνιτικό κοίτασμα του Κοσσυφοπεδίου παραμένει αναξιοποίητο, καθώς το πολιτικό πρόβλημα παραμένει. Έτσι τα χρόνια περνούν και το ενεργειακό έλλειμμα της περιοχής γίνεται χειρότερο, καθώς ούτε το πολυσυζητημένο πυρηνικό στο Μπέλενε της Βουλγαρίας έχει προχωρήσει.  

Αλλά οι ΑΠΕ δίνουν τυχαίο ρεύμα και το σύστημα ηλεκτροδότησης έχει ανάγκη από φορτίο βάσης, αυτό που παντού στα Βαλκάνια δίνουν οι λιγνιτικές μονάδες, μαζί με τα πυρηνικά στο Βουλγαρικό Κοζλοντούι και το Ρουμανικό Τσερναβόντα. Οι ΑΠΕ θέλουν και δίκτυα, χιλιάδες χιλιόμετρα νέα δίκτυα και επαρκή δίκτυα δεν υπάρχουν πουθενά στα Βαλκάνια. Η κατάσταση αυτή, σε συνδυασμό με την καταστροφή της Ελληνικής λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής απ' τους απάτριδες της Πλατείας Συντάγματος είναι "η μεγάλη ευκαιρία". Φυσικά όχι για την Ελλάδα, αλλά ...

Ελλάδα-Κεντρική Ευρώπη οδικώς. Greece-Central Europe road trip travel tips. Μέρος 7 - Part: Πράγα-Γκρατς Prague-Graz, Karlštejn-Český Krumlov.

Ξεκινούμε πρωί-πρωί το ταξίδι της επιστροφής στην Ελλάδα, φεύγοντας απ' την Πράγα κι ακολουθώντας αυτή τη φορά διαφορετική διαδρομή, με κατεύθυνση προς Αυστρία. Θυμίζω πως έχουν προηγηθεί:  

• στο 1ο μέρος η προετοιμασία και η διαδρομή Ελλάδα-Σκόπια μέχρι τα σύνορα με τη Σερβία,  
• στο 2ο μέρος η διάσχιση της Σερβίας μέχρι τα Ουγγρικά σύνορα,  
• στο 3ο μέρος η Βουδαπέστη,  
• στο 4ο μέρος η διαδρομή στα παραδουνάβια χωριά, διέλευση από Σλοβακία και διαδρομή μέχρι την Πράγα, 
• στο 5ο μέρος η Πράγα,  
• στο 6^ο μέρος η διαδρομή Πράγα-Κότμπους-Δρέσδη σαν ημερήσια εκδρομή μέχρι το Lausitz, τη μεγάλη και ιστορική λιγνιτοπαραγωγό περιοχή της Ανατολικής Γερμανίας.

Πρώτη στάση στο κάστρο Karlštejn, ένα ιστορικό μεσαιωνικό κάστρο, έδρα των τότε βασιλιάδων της Βοημίας. Βρίσκεται 35χλμ ΝΔ της Πράγας, εύκολα προσβάσιμο με ΙΧ. Στους πρόποδες του λόφου του κάστρου ένα μικρό χωριό υποδέχεται σήμερα τους επισκέπτες του κάστρου.

 

Ο Κάρολος Δ' ίδρυσε το κάστρο το 1348 κι η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1365. Χρησίμευε ως ...

Ελλάδα-Κεντρική Ευρώπη οδικώς. Greece-Central Europe road trip travel tips. Μέρος 6 - Part: Πράγα-Κότμπους-Δρέσδη Prague-Cottbus-Dresden.

Συνέχεια του ταξιδιού σήμερα, με τη διαδρομή Πράγα-Κότμπους-Δρέσδη σαν ημερήσια εκδρομή μέχρι το Lausitz, τη μεγάλη και ιστορική λιγνιτοπαραγωγό περιοχή της Ανατολικής Γερμανίας. Το Lausitz ήταν το πιο απομακρυσμένο σημείο του ταξιδιού, στη συνέχεια ακολουθεί το δρομολόγιο της επιστροφής, Δρέσδη - Πράγα και προς Ελλάδα, αλλά από άλλες χώρες, ακολουθώντας άλλες διαδρομές.

Θυμίζω πως έχουν προηγηθεί:

• στο 1ο μέρος η προετοιμασία και η διαδρομή Ελλάδα-Σκόπια μέχρι τα σύνορα με τη Σερβία, 
• στο 2ο μέρος η διάσχιση της Σερβίας μέχρι τα Ουγγρικά σύνορα, 
• στο 3ο μέρος η Βουδαπέστη, 
• στο 4ο μέρος η διαδρομή στα παραδουνάβια χωριά, διέλευση από Σλοβακία και διαδρομή μέχρι την Πράγα, 
• στο 5ο μέρος η Πράγα.

Ξεκινούμε λοιπόν πρωί από Πράγα με προορισμό το Κότμπους, 262 χλμ μακριά, στην κατεύθυνση προς Βερολίνο. Ο αυτοκινητόδρομος καλός και -ευτυχώς- χωρίς πολλά έργα, γρήγορα φθάνουμε στα Γερμανικά σύνορα. Διόδια δεν υπάρχουν, στην Τσεχία έχουμε αγοράσει βινιέτα και η Γερμανία δεν έχει διόδια για τα ΙΧ, μόνο για φορτηγά >7,5t. Ενδεχομένως πάντως να εισαχθούν διόδια για ΙΧ απ' τον Οκτώβριο 2020. Το συγκεκριμένο Γερμανικό κομμάτι του αυτοκινητόδρομου δεν εντυπωσίασε ιδιαίτερα από πλευράς οδοστρώματος. Από τα σύνορα η Δρέσδη, η πρωτεύουσα της Σαξονίας, είναι πολύ κοντά, αλλά την αφήσαμε για την επιστροφή απ' το Κότμπους.

Ακολουθώντας τις οδηγίες της πλοήγησης αφήσαμε τον αυτοκινητόδρομο στο Freienhufen και πήραμε δεξιά τον επαρχιακό, κατά διαστήματα με 3 λωρίδες, που εναλλάσσουν τη δυνατότητα προσπεράσματος. Ο συγκεκριμένος δρόμος περνά πολύ κοντά, σχεδόν δίπλα απ' το μεγάλο λιγνιτωρυχείο Welzow. Θεωρητικά θα 'πρεπε να δούμε όχι μόνο το σκάμμα του ορυχείου, αλλά και κάποια απ' τα μεγάλα μηχανήματα, ιδιαίτερα την τεράστια γέφυρα (1η εικόνα), που ενώνει την περιοχή εκσκαφής με την περιοχή απόθεσης των χωμάτων.  Ήταν τέτοια η δασοκάλυψη ολόγυρα απ' τ' ορυχείο, που δεν φαινόταν πουθενά τίποτα (η εικόνα απ' το διαδίκτυο)!  Συνεχίσαμε για το Κότμπους και δεξιά μας ένα ζαρκάδι έβοσκε αμέριμνο. Λίγο πιο κάτω, αριστερά μας, δυο ζαρκάδια έπαιζαν χοροπηδώντας. Μάλλον δεν υπάρχουν λαθροκυνηγοί εκεί!

Το Κότμπους είναι μια μικρή, συμπαθητική, ήσυχη πόλη και το παρκάρισμα στο δρόμο με παρκόμετρο αποδείχθηκε πολύ εύκολο (1€/ώρα), στη Goethestrasse, όχι πολύ μακριά απ' την κεντρική πλατεία Altmarkt.

Αποδείχθηκε για άλλη μια φορά πως "παντού υπάρχει ένας μύθος", αλλά και πως στη Γερμανία δεν είναι καθόλου ...

Ελλάδα-Κεντρική Ευρώπη οδικώς. Greece-Central Europe road trip travel tips. Μέρος 5 - Part: Πράγα - Prague.

Στο 5ο μέρος της σειράς, μια επίσκεψη στην Πράγα. Έχουν προηγηθεί στο 1ο μέρος η προετοιμασία και η διαδρομή Ελλάδα-Σκόπια μέχρι τα σύνορα με τη Σερβία, στο 2ο μέρος η διάσχιση της Σερβίας μέχρι τα Ουγγρικά σύνορα, στο 3ο μέρος η Βουδαπέστη και στο 4ο μέρος η διαδρομή στα παραδουνάβια χωριά, διέλευση από Σλοβακία και διαδρομή μέχρι την Πράγα.

Η μορφολογία της Πράγας μοιάζει πολύ με της Βουδαπέστης: τη διασχίζει ο ποταμός Μολδάβας (Vltava), δυτικά απ' το ποτάμι υπάρχουν ο λόφος του κάστρου και ο λόφος Πέτριν, ενώ ανατολικά είναι η παλιά πόλη (Stare mesto). Υπάρχουν τόσα να δείτε, που σκόπιμο είναι να "σπάσετε" την περιήγηση σε κάθε όχθη ξεχωριστά. Η Πράγα έχει ποοοολύ περπάτημα και ποοολλά καλντερίμια: απαραίτητο ένα κατάλληλο ζευγάρι παπούτσια με ανθεκτική σόλα! Κυρίες, προς Θεού, όχι τακούνια!

Το παρκάρισμα του ΙΧ στο δρόμο για όλη την ημέρα στις κεντρικές διαμερισματικές περιοχές είναι πρακτικά αδύνατο: πέρα απ' τις εκτεταμένες πεζοδρομήσεις στο κέντρο, υπάρχουν ζώνες με διαγράμμιση στην άσφαλτο, (που μπορεί να έχουν ποικίλα χρώματα από περιοχή σε περιοχή, διαφορετικά απ' αυτά που δίνει ο σύνδεσμος). Οι μεγάλες ζώνες, που επισημαίνονται με μπλε γραμμή και σήματα σαν της εικόνας έχουν δεσμευτεί για τους μόνιμους κατοίκους από 00:00 Δευτέρα μέχρι 18:00 Παρασκευή, μην παρκάρετε εκεί! Οι κάτοικοι πληρώνουν 1200 κορόνες (~47€) για ν' αγοράσουν το ειδικό αυτοκόλλητο, που τους επιτρέπει να παρκάρουν όλο το χρόνο. Αν το ξενοδοχείο δεν έχει γκαράζ, υπάρχουν αρκετά και σε διάφορες τιμές. Βρήκαμε ένα κλειστό με 300 κορόνες Τσεχίας/βραδιά (~12€), (που ωστόσο επέμενε να κρατήσει τα κλειδιά του ΙΧ), και κινηθήκαμε με τα πολύ καλά οργανωμένα μέσα μαζικής μεταφοράς. Η Πράγα δεν έχει Travelcard σαν τη Βουδαπέστη, οπότε το εισιτήριο των 24czk (κορόνα, koruna) για μισή ώρα θα σας καλύψει στις περισσότερες μετακινήσεις (πληροφορίες για εισιτήρια εδώ). Προτιμήστε πακετάκια των 10 εισιτηρίων, για να μην ψάχνετε συνεχώς.

Για να πάρουμε εισιτήρια χρειαζόμαστε συνάλλαγμα! Όπως και στη Βουδαπέστη, έτσι κι εδώ χρειάζεται μεγάλη προσοχή, με την επίσημη ισοτιμία 1€=26 κορόνες είδαμε στα ανταλλακτήρια τιμές από 17 μέχρι 25,79 και διάφορες προμήθειες. Τις πιο καλές σχέσεις ανταλλαγής, με 0% προμήθεια, είδαμε -κι όχι μόνο φέτος- στα ανταλλακτήρια της οδού Jindřišská, που είναι η 2η κάθετη αριστερά στην κεντρική πλατεία Václavské náměstí, πηγαίνοντας από την κεντρική στάση του Μετρό Můstek ελαφρώς ανηφορικά προς το άγαλμα του βασιλιά Βέντσεσλας, στην κορυφή της πλατείας (εικόνα), μπροστά απ' το Εθνικό Μουσείο. Κάθετα στη Jindřišská, στην οδό Panská, όπου βρίσκεται το Μουσείο Mucha, τα ανταλλακτήρια έχουν ίδιες σχέσεις και λιγότερη ουρά. Υπάρχει επίσης ένα ανταλλακτήριο με αρκετά καλή σχέση στο αριστερό μέρος της οδού Karlova, (είναι ο δρόμος που οδηγεί βαδίζοντας απ' το ρολόι προς τη γέφυρα του Καρόλου).

Η επίσκεψη στην Πράγα μπορεί να ξεκινήσει από δυο πλευρές, είτε απ' την πλευρά του κάστρου (Δ) είτε απ' την Παλιά Πόλη (Α). Προτείνω να ξεκινήσετε απ' την ανατολική πλευρά και να κινηθείτε (περπατώντας!) προς Δ. Αφετηρία η Πλατεία Δημοκρατίας (Náměstí Republiky), στην οποία θα πάτε με τη γραμμή Β (κίτρινη) του Μετρό. Η Πράγα πάντως έχει πολλά τραμ, μελετήστε καλά τους χάρτες των τραμ και προτιμήστε το σε σχέση με το Μετρό. Στην πλατεία αγνοείστε το ροζ κτήριο με το εμπορικό κέντρο Palladium και εστιάστε στην απέναντι πλευρά, στο όμορφο κτήριο του Δημαρχείου. Περνώντας κατά μήκος του Δημαρχείου θα βρεθείτε στον Πύργο της Πυρίτιδας και στην αρχή του εμπορικού πεζόδρομου Na Prikope, που οδηγεί στην κεντρική πλατεία Václavské náměstí.

Στα μισά της διαδρομής, αριστερά, στην οδό Panská, βρίσκεται το Μουσείο Mucha, του εθνικού ζωγράφου της Τσεχίας. Μη μείνετε στη Na Prikope, περιπλανηθείτε στα στενά, παντού υπάρχει κάτι να δείτε: εκκλησίες, θέατρα, αγάλματα, στη Jindřišská δεσπόζει ο Πύργος του Henry, μοιάζει κάπως με τον Πύργο της Πυρίτιδας. Σ' όλη αυτή την περιοχή βρίσκονται θέατρα για παραστάσεις "Μαύρου Θέατρου" της Πράγας: ένα παιχνίδι με τον φωτισμό υπεριώδους ακτινοβολίας, που συνδυάζει κίνηση, χορό, μουσική και παντομίμα, κάποτε χωρίς καν να φαίνονται οι άνθρωποι, αλλά μόνο ρούχα κι αντικείμενα που φαίνονται ν' αποκτούν ζωή, καθώς κινούνται από μαυροντυμένους χειριστές.

Εντοπίστε την οδό Havelská, (παράλληλη της Na Prikope), όπου θα βρείτε υπαίθρια αγορά για τα δωράκια που θα χρειαστείτε. Μπορείτε να μπείτε για παραδοσιακή τσεχική κουζίνα σε λογικές τιμές στη Havelská Koruna με την πρασινωπή πρόσοψη, (το μόνο εστιατόριο που αναφέρω ονομαστικά σ' αυτή τη σειρά αναρτήσεων). Έχει μια ιδιαίτερη διαδικασία, είναι self service, μπαίνοντας παίρνετε ένα δίσκο και μια λίστα όπου θα σας συμπληρώνουν σε κάθε "μπουφέ" ό,τι πήρατε. Δεν πρέπει να χάσετε τη λίστα! Αφού έχετε φάει, φεύγοντας δίνετε στην έξοδο τη λίστα για να πληρώσετε.

Ακολουθείστε τα πλήθη των τουριστών, θα σας οδηγήσουν στην πλατεία της Παλιάς Πόλης όπου το φημισμένο μεσαιωνικό ρολόι της πρώτης εικόνας. Είναι τέτοια η πυκνότητα του πλήθους, που σ' όλη την ευρύτερη περιοχή πρέπει να προσέχετε για πορτοφολάδες. Στην πλατεία δεσπόζει ο ...

Ελλάδα-Κεντρική Ευρώπη οδικώς. Greece-Central Europe road trip travel tips. Μέρος 4 - Part: Δούναβης-Πράγα_Donau-Prague.

Συνεχίζουμε σήμερα το ταξίδι προς την Κεντρική Ευρώπη, φεύγοντας απ' τη Βουδαπέστη για τα παραδουνάβια χωριά Άγιος Ανδρέας (Szentendre), Βίζεγκραντ (Visegrád), Έστεργκομ (Esztergom) Ουγγαρίας, Στούροβο (Štúrovo) Σλοβακίας και με τελικό προορισμό την πανέμορφη Πράγα.

Θυμίζω πως στις προηγούμενες αναρτήσεις είδαμε στο 1ο μέρος την προετοιμασία και τη διαδρομή Ελλάδα-Σκόπια μέχρι τα σύνορα με τη Σερβία, στο 2ο μέρος τη διάσχιση της Σερβίας μέχρι τα Ουγγρικά σύνορα και στο 3ο μέρος τη Βουδαπέστη.

Κινούμενοι Β της Βουδαπέστης σε αυτοκινητόδρομο, εύκολα στα περίπου 22χλμ πρώτος σταθμός ο Άγιος Ανδρέας. Ένα καθαρά τουριστικό διατηρημένο παλαιό χωριό με δρόμους-καλντερίμια, όπου, καμία έκπληξη, ο κεντρικός πεζόδρομος έχει Ελληνικό όνομα: πρώτος δήμαρχος του Szentendre το 1872 ο Ευγένιος Δούμτσας, (Evgen (Jenő) Dumtsa), πλούσιος έμπορος και κτηματίας, που εκλέχτηκε αρχιδι­καστής το 1871. Ο Δούναβης ήταν και παραμένει βασική εμπορική αρτηρία της Κεντρικής Ευρώπης και σ' όλη τη διαδρομή του, απ' τις εκβολές στον Εύξεινο Πόντο μέχρι τη Βιέννη, η παρουσία Ελλήνων, κυρίως της τουρκοκρατούμενης Μακεδονίας, ήταν το 18ο-19ο αιώνα κάτι παραπάνω από έντονη.

Μέσα στο χωριό υπάρχει λίγος χώρος για παρκάρισμα, που λειτουργεί με παρκόμετρα (360 φιορίνια/ώρα, ~1,15€/ώρα), πριν την είσοδο στο χωριό είδαμε και ΙΧ παρκαρισμένα σε αλάνες.

Στο λόφο πάνω απ' την κεντρική πλατεία η εκκλησία που διακρίνεται είναι καθολική, ενώ στην ανατολική ...

Βρήκαμε τις 7 κρεβατοκάμαρες και τους 8 καμπινέδες που δεν πρόκειται να κινδυνεύσουν απ' την "κλιματική αλλαγή".

29 εκτάρια (290 στρέμματα) οικόπεδο, 640 τετρ. μέτρα κατοικία χτισμένη το 2001, 7 κρεβατοκάμαρες, 8 μπάνια, θολωτά ταβάνια, τζακούζι στο μπαλκόνι του 2ου ορόφου κι όλα αυτά τοποθετημένα μπροστά σε ιδιωτική παραλία σε νησί του Βόρειου Ατλαντικού, σε υψόμετρο μόλις 3 μέτρων σύμφωνα με το Google Earth. Πρόκειται σίγουρα για ένα μέρος που κινδυνεύει να πλημμυρίσει απ' την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και να εξαφανιστεί λόγω της "κλιματικής αλλαγής". Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για να σταματήσει τον μέχρι το 2016 επιφανέστερο των κλιματικών απατεώνων απ' το να διαθέσει κάποια εκατομμύρια δολάρια και να το κάνει δικό του, καθώς η κινδυνολογία για την άνοδο της στάθμης των ωκεανών είναι για τα κορόιδα, όχι για τους προωθητές της.

Τοποθετημένο στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με τη Βαρκελώνη, το οικόπεδο αποτελεί μιας πρώτης τάξης παραθεριστική επιλογή. Φυσικά "ου παντός πλειν ες Κόρινθον" και το ίδιο ισχύει για το συγκεκριμένο νησί, αλλά είναι στις ΗΠΑ, δεν είναι η Μύκονος. Οπότε εκεί δεν πάνε Άραβες σεΐχηδες και νεόπλουτοι που θέλουν να επιδείξουν τον πλούτο τους, πάει η παραδοσιακή Αμερικανική πλουτοκρατία κι αριστοκρατία της Ανατολικής ακτής. Ένας απ' αυτούς λοιπόν είδε τους 8 καμπινέδες, ίσως σκέφτηκε κιόλας πως είναι ένας περισσότερος απ' τους αντίστοιχους σε βίλα στα Χανιά και μάλιστα σε παραθεριστική κατοικία, οπότε τι είναι μερικά εκατομμύρια δολάρια;

Ο λόγος για το μέγα προωθητή της κλιματικής απάτης ...

Παρέμβαση στο ΥΠΕΝ: "Αιολικά: όλο και λιγότερα στη Γερμανία, γιατί τα βάζουμε στην Ελλάδα;"

Παρέμβαση προς τη νέα κυβέρνηση και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για το θέμα των αιολικών είχαμε από το Δρα Χρήστο I. Κολοβό, με επιστολή στο ΥΠΕΝ και συνημμένο το πιο κάτω κείμενο, με τίτλο "Αιολικά: όλο και λιγότερα στη Γερμανία, γιατί τα βάζουμε στην Ελλάδα;". 

Η παρέμβαση συνίσταται στην πρόταση προς το Υπουργείο Ενέργειας να καταργηθούν οι διαγωνισμοί της ΡΑΕ αποκλειστικά μόνο για αιολικά και να γίνονται μόνο οι κοινοί διαγωνισμοί για αιολικά & Φ/Β, αφήνοντας την αγορά να επιλέξει τεχνολογία. Παράλληλα προτείνεται ν' ανασταλούν όλα τα έργα αιολικών στα οποία δεν έχει γίνει παραγγελία εξοπλισμού και να δοθούν άδειες για Φ/Β, φυσικά όχι σε χωράφια, αλλά μόνο σε χέρσες εκτάσεις και στέγες. Η παρέμβαση μάθαμε πως κίνησε το ενδιαφέρον του Υπουργείου, καθώς ο αρμόδιος Υφυπουργός Γερ. Θωμάς ήρθε ως τεχνοκράτης των Βρυξελλών κι όχι ως κομματικός της Πειραιώς. Θα περιμένουμε με ενδιαφέρον τις εξελίξεις, κρατώντας μικρό καλάθι.

Ολόκληρο το κείμενο της παρέμβασης παρατίθεται πιο κάτω:

Χρήστος Ι. Κολοβός

Δρ Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός Μηχανικός ΕΜΠ

τ. Διευθυντής Κλάδου Μεταλλευτικών Μελετών & Έργων ΔΕΗ ΑΕ/Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας

Μέλος Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας

Στο τέλος Ιουλίου ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των εγκαταστάσεων νέων αιολικών στην Ευρώπη. Στο 1^ο εξάμηνο 2019 στη Γερμανία εγκαταστάθηκαν τα λιγότερα από το 2000, μόλις 86 ανεμογεννήτριες, συνολικής ισχύος 287MW [1]. Πρόκειται για την ιστορικά χειρότερη επίδοση από το 2000, χρονιά που έγινε ο νόμος για την προώθηση των ΑΠΕ (EEG) με πολύ υψηλές επιδοτήσεις, που έκαναν τη Γερμανία να έχει πλέον το πιο ακριβό ρεύμα στην Ευρώπη.

Η εξέλιξη αυτή ήταν περίπου αναμενόμενη, καθώς στις τρεις τελευταίες κοινές δημοπρασίες για νέα έργα ΑΠΕ, που έγιναν το 2018 και το 2019 στη Γερμανία, τα αιολικά έμειναν εντελώς στα αζήτητα, έγιναν δεκτές προσφορές μόνο για Φ/Β. [2]

Το ίδιο παρατηρήθηκε και στην Ελλάδα: στον κοινό διαγωνισμό του Απριλίου 2019 δόθηκαν 7 προσφορές για Φ/Β και μόνο μία για αιολικά. Η προοπτική είναι ακόμα πιο δυσμενής για τα αιολικά σε σχέση με τα Φ/Β, καθώς στον πρόσφατο κύκλο Ιουνίου 2019 της ΡΑΕ, επί συνόλου 215 αιτήσεων συνολικής ισχύος 2,5GW, οι 126 αιτήσεις για 2.195MW αφορούσαν Φ/Β. Για αιολικά υποβλήθηκαν 76 αιτήσεις για 384,7MW, δηλαδή περίπου 1 για κάθε 6 αιτήσεις των Φ/Β [3].

Η αγορά το δείχνει πλέον πανευρωπαϊκά: τώρα που τέλειωσε το φαύλο καθεστώς των επιδοτήσεων, με διαγωνιστικές διαδικασίες τα Φ/Β είναι προτιμητέα σε σχέση με τα αιολικά. Στη Γερμανία στο τέλος του 1ου εξαμήνου 2019 υπάρχουν εγκατεστημένες 29.248 ανεμογεννήτριες. Αποτέλεσμα; Διογκώνεται η αντίδραση των πολιτών, εξαιρετικά πολυάριθμες είναι οι προσφυγές στα δικαστήρια και το πολιτικό σύστημα σταδιακά μεταστρέφεται: μετά το FDP και το AfD, πλέον όλο και περισσότεροι πολιτικοί στο CDU/CSU βλέπουν με σκεπτικισμό την προοπτική να γεμίσει κάθε γωνιά της Γερμανίας με ανεμογεννήτριες.

Δεν είναι μόνο τα εύλογα παράπονα των κατοίκων πως τα αιολικά είναι οπτικά άσχημα, μειώνουν τις αξίες των ακινήτων, προκαλούν προβλήματα υγείας σε ανθρώπους και ζώα, εξοντώνουν πουλιά, νυχτερίδες κι έντομα, παρεμβαίνουν στην κατείσδυση του νερού στους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, αλλοιώνουν τα οικοσυστήματα. Έχοντας πλέον υπερ20ετή εμπειρία, όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν πως, έτσι όπως μπαίνουν σήμερα, ηλεκτροδοτικά τα αιολικά είναι ουσιαστικά άχρηστα έως επιζήμια, επειδή η καμπύλη απόδοσής τους δεν μπορεί ποτέ να συγχρονιστεί με την καμπύλη ζήτησης φορτίου απ’ τους καταναλωτές. Η αξιοπιστία παροχής ισχύος είναι διαπιστωμένα πολύ κάτω του 10%, απαιτούν συνεχώς στρεφόμενες εφεδρείες από ακριβές μονάδες φυσικού αερίου, που εκπέμπουν CO2, ενώ προκαλούν συνεχώς όλο και μεγαλύτερα και κοστοβόρα προβλήματα διαταραχής συχνότητας στο δίκτυο μεταφοράς. Η Γερμανία, ευρισκόμενη σε πλεονεκτική γεωγραφικά θέση στην Ευρώπη, μπορεί να λύνει πιο εύκολα το πρόβλημα της τυχαιότητας της παραγωγής των αιολικών, ξεφορτώνοντάς το στα δίκτυα των γειτονικών χωρών, κάποιες εκ των οποίων αναγκάστηκαν να εγκαταστήσουν συστήματα προστασίας των δικτύων τους απ’ το «ξεφόρτωμα» Γερμανικού ρεύματος. Δεν κατέληξε τυχαία η Γερμανία να έχει το πιο ακριβό ρεύμα στην Ευρώπη. Αλλά έστησε μια ακόμα εξαγωγική βιομηχανία κατασκευής ανεμογεννητριών και «ρεφάρει» από εκεί.

Ήδη ωστόσο απ’ το 2021 ξεκινά η απόσυρση των αιολικών 1^ης γενιάς, αυτά που είχαν μπει από το 2000. Πολύ σύντομα η Γερμανία θα πρέπει να αποσύρει πολλές χιλιάδες ΜW αιολικών και όχι μόνο να τ’ αντικαταστήσει, αλλά να βάλει και νέα, πρόσθετα, προκειμένου να πιάσει τους στόχους του 2030. Οι νέες ανεμογεννήτριες είναι μεγαλύτερες, δεν «κάθονται» στις παλιές βάσεις, χρειάζονται νέες πιο δίπλα και σταδιακά το υπέδαφος γεμίζει κατασκευές οπλισμένου σκυροδέματος, επηρεάζοντας αρνητικά το έδαφος και την κατείσδυση του νερού της βροχής. Τίποτα το αειφόρο δεν υπάρχει σ’ αυτό! Μέσα στο ήδη διαμορφωμένο ενάντια στα αιολικά κλίμα, τόσο στους πολίτες όσο και στην αγορά, το μέλλον δεν διαγράφεται ευοίωνο. Και ήδη η Γερμανία έχει παραδεχθεί πως θα χάσει το στόχο του 2020.

Η αθρόα εγκατάσταση αιολικών κατέστησε εντελώς απαραίτητη την εγκατάσταση 7.700 χιλιομέτρων νέων δικτύων μεταφοράς υψηλής τάσης. Έχουν γίνει μόλις τα 1.100! Αλλά οι κάτοικοι δεν ενθουσιάστηκαν στην προοπτική μετά τις ανεμογεννήτριες να γεμίσουν και με πυλώνες και δίκτυα: προσφεύγουν συνεχώς στα δικαστήρια, κάποια δίκτυα θα γίνουν υπόγεια και το κόστος εκτοξεύεται.

Πρόσφατα στη Γερμανία ανακοίνωσαν πως προγραμματίζουν να έχουν κλείσει όλα τα λιθανθρακικά και λιγνιτικά εργοστάσια μέχρι το 2038. Αλλά δεν τολμούν προς το παρόν καν να κλείσουν παλιά εργοστάσια, ηλικίας 50-60 ετών. Σπεύδουν να κάνουν νέα εργοστάσια φυσικού αερίου για να υποκαταστήσουν μέρος των ανθρακικών εργοστασίων με αέριο και προωθούν κατεπειγόντως τον αγωγό αερίου Nord Stream 2, που έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στις γειτονικές χώρες.

Παρόμοιες αντιδράσεις ενάντια στα αιολικά σημειώνονται και στην Ελλάδα, αλλά είναι καθυστερημένες, καθώς η αθρόα αδειοδότηση έγινε στο απώτερο παρελθόν και η χρεοκοπία το 2010 απέσπασε την προσοχή των πολιτών. Το ΣτΕ αποφάνθηκε πως τα αιολικά είναι «δημοσίου συμφέροντος», ωστόσο αυτό συνιστά πρόδηλη πλάνη, καθώς θα ήταν πράγματι «δημοσίου» συμφέροντος αν υπηρετούσαν την ηλεκτροπαραγωγή της χώρας. Η πραγματικότητα είναι πως υπηρετούν μόνο το συμφέρον των «επενδυτών» κι όχι των πολλών, που καταλήγουμε με πιο ακριβό ρεύμα και τελικά ηλεκτροδοτούμαστε με αξιοπιστία από μονάδες πανάκριβου φυσικού αερίου, υπονομεύοντας την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Η συμμετοχή του αερίου στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής διαρκώς αυξάνεται και η νέα κυβέρνηση «με το καλημέρα» ανακοίνωσε νέες αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ.

Προκειμένου η χώρα μας να έχει ανταγωνιστική οικονομία χρειάζεται φθηνό ρεύμα κι ασφάλεια εφοδιασμού. Τα αιολικά απέδειξαν στην πράξη πως δεν μπορούν ούτε το ένα ούτε το άλλο. Έχουμε ήδη βάλει τα προηγούμενα χρόνια 3025ΜW αιολικά, δεν χρειαζόμαστε κι άλλα. Μόλις πρόσφατα ο ΑΔΜΗΕ ανακοίνωσε πως λόγω «αυξημένης διείσδυσης» αιολικών χρειάζεται αυξημένο επίπεδο εφεδρειών, δηλαδή όσο αυξάνεται η παρουσία αιολικών στο σύστημα, τόσο πιο ακριβό γίνεται για τους καταναλωτές [4]. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει με την αναγκαιότητα παρουσίας –και πληρωμής- αεριοστροβίλου στη Ρόδο: μάλλον δεν θα ήταν απαραίτητος, αν δεν υπήρχαν τα αιολικά κι αν δεν ήταν επιβεβλημένη νομοθετικά η κατά προτεραιότητα απορρόφηση της τυχαίας παραγωγής τους. Κι όταν τον Απρίλιο 2018 η Κρήτη χρειάστηκε να ηλεκτροδοτηθεί με τα αιολικά της, αυτά είχαν μηδενική παραγωγή λόγω άπνοιας, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΔΕΔΔΗΕ [5].

Τα Φ/Β δεν είναι αιολικά, δεν έχουν προκαλέσει αντιδράσεις πολιτών και η παραγωγή τους είναι πολύ πιο αξιόπιστη και προβλέψιμη, για τις ώρες και εποχές φυσικά που μπορούν να παράγουν. Η εποχιακή παραγωγή τους συμπίπτει με την αύξηση πληθυσμού και ενεργειακών αναγκών λόγω τουρισμού. Και πλέον το κόστος τους έχει πέσει, δεν είναι τα πανάκριβα συστήματα, που σπεύσαμε να χρυσοπληρώσουμε το 2010-2011 με 500-550€/MWh, σαν να μην υπήρχε αύριο: σε πρόσφατο διαγωνισμό στην Πορτογαλία, για συνολικά 1,4GW, υπήρξαν προσφορές κοντά στα 20€/MWh σταθερή τιμή για 15 χρόνια, που είναι πραγματικά πολύ χαμηλές, ενώ μια προσφορά για έργο 150MW ήταν μόλις στα 14,76€/MWh (από Γαλλική εταιρεία, που εξασφάλισε συνολικά 370MW) [6]. Στην Ελλάδα έχουμε την ευλογία να έχουμε ήλιο, πλέον μπορούμε να τον εκμεταλλευθούμε, φυσικά όχι σε χωράφια, παρά μόνο σε χέρσες εκτάσεις και στέγες. Και να είναι ο ήλιος άλλος ένας αξιόπιστος εγχώριος ενεργειακός πόρος, δίπλα στο λιγνίτη, που ανέστησε την Ελλάδα στο 2^ο μισό του 20ού αιώνα κι εξακολουθεί να είναι απολύτως απαραίτητος στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής.

Δεν υπάρχει απολύτως κανείς λόγος μετά τις πόλεις να τσιμεντάρουμε και τις βουνοκορφές, ας τις αφήσουμε ανέγγιχτες για τις επόμενες γενιές. Μας αρκούν τα Οχυρά του Μεσοπολέμου και τα πολυβολεία της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, δεν χρειαζόμαστε κι άλλες μπετονένιες κατασκευές και νέους δρόμους στα βουνά. Μια που έχουμε νέα κυβέρνηση, είναι απολύτως απαραίτητο να καταργηθούν άμεσα οι διαγωνισμοί της ΡΑΕ αποκλειστικά μόνο για αιολικά και ν’ αφεθεί η αγορά να επιλέξει τεχνολογία. Να ανασταλούν άμεσα όλα τα έργα αιολικών, για τα οποία δεν έχει γίνει παραγγελία εξοπλισμού και μπορούν να δοθούν αντίστοιχες άδειες για εγκαταστάσεις Φ/Β. Τα αιολικά είναι «με τη βούλα του ΑΔΜΗΕ» η πλέον αναξιόπιστη μορφή ηλεκτροπαραγωγής και τα λεφτά δεν μας περισσεύουν.

Παραπομπές:

[1]: https://www.wind-energie.de/fileadmin/redaktion/dokumente/publikationen-oeffentlich/themen/06-zahlen-und-fakten/20190725_Factsheet_Status_des_Windenergieausbaus_an_Land_-_Halbjahr_2019.pdf

[2]: https://greeklignite.blogspot.com/2019/04/blog-post_26.html

[3]: http://www.rae.gr/site/system/docs/registry/ape_sithia_mod.csp?viewMode=normal

[4]: http://www.admie.gr/perissoteres-anakoinoseis/anakoinosi/article/3746/

[5]: https://www.deddie.gr/Documents2/DELTIA%20TYPOU%202018/Aνακοίνωση%20ΔΕΔΔΗΕ.pdf

[6]: https://www.pv-tech.org/news/portugal-reveals-winners-of-record-breaking-solar-auction

Ελλάδα-Κεντρική Ευρώπη οδικώς. Greece-Central Europe road trip travel tips. Μέρος 3 - Part : Βουδαπέστη - Budapest.

Συνεχίζουμε σήμερα το ταξίδι προς την Κεντρική Ευρώπη, με την Ουγγαρία και την περιήγηση στη Βουδαπέστη. Στις προηγούμενες αναρτήσεις είδαμε στο 1ο μέρος την προετοιμασία και τη διαδρομή Ελλάδα-Σκόπια μέχρι τα σύνορα με τη Σερβία, ενώ στο 2ο μέρος τη διάσχιση της Σερβίας μέχρι τα Ουγγρικά σύνορα. Να επαναλάβω για ακόμα μια φορά, για όσους δεν το είδαν, πως απ' τη διασταύρωση του ΠΑΘΕ προς Πολύκαστρο/Κιλκίς και βορειότερα η διαδρομή είναι σε ολοκληρωμένο αυτοκινητόδρομο, τα έργα στη Σερβία έχουν ολοκληρωθεί.

Μπαίνοντας στην Ουγγαρία, το 1ο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι βινιέτα, το δικαίωμα να οδηγούμε σε αυτοκινητόδρομο. Η Ουγγαρία δεν έχει διόδια, έχει βινιέτα, την οποία μάλιστα έχει κάνει ηλεκτρονική, δεν παίρνουμε πλέον αυτοκόλλητο, που να πρέπει να κολλήσουμε στο παρμπρίζ, όπως σε άλλες χώρες. Ευτυχώς, καθώς Τσεχία, Αυστρία, Σλοβενία έχουν βινιέτα σε αυτοκόλλητο και το παρμπρίζ γεμίζει.

Πληροφορίες για τη βινιέτα θα βρείτε εδώ. Αν είστε με αυτοκίνητο μέχρι 3,5 τόνους και έως 7 άτομα, μαζί με τυχόν ρυμουλκούμενο τρέιλερ, η κατηγορία είναι η D1 και διατίθεται σε 3 εκδόσεις, "εβδομαδιαία" των 10 ημερών, μηνιαία και ετήσια. Αν απλά περνάτε απ' την Ουγγαρία με το ΙΧ θα πάρετε την "εβδομαδιαία" των 10 ημερών, που κοστίζει HUF 3.500. HUF είναι το Ουγγαρέζικο φιορίνι και στις αρχές Αυγούστου η ισοτιμία ήταν 1€=316HUF, επομένως τα 3.500HUF αντιστοιχούν "κανονικά" σε 11,08€. Μόλις περάσετε στο Ουγγρικό έδαφος, δεξιά θα δείτε παραπήγματα με μεγάλες κόκκινες επιγραφές "VIGNETTE" και "CHANGE". Αγνοήστε τα! Ζητούν 16€ και μόνο σε μετρητά, όχι με πιστωτική κάρτα. 1χλμ πιο κάτω υπάρχει ωραιότατο βενζινάδικο, όπου θα σας εκδώσουν βινιέτα με 3.500HUF και πληρωμή με κάρτα, καθώς ακόμα δεν έχετε προλάβει να κάνετε συνάλλαγμα. Στα χαρτιά που θα σας δώσουν ελέγξτε πως έχουν καταχωρηθεί σωστά τα στοιχεία σας, κατηγορία βινιέτας, μάρκα και αριθμός αυτοκινήτου και χώρα.

Σημειωτέον πως απ' την είσοδο στον ουγγρικό αυτοκινητόδρομο έχετε 1 ώρα για να εκδώσετε βινιέτα και πιο κάτω δεν θα βρείτε πολλά σημεία πώλησης πάνω στο δρόμο, προτείνω λοιπόν το βενζινάδικο. Στη συνέχεια θα βρείτε στο δρόμο επαναλαμβανόμενες ανά διαστήματα συστοιχίες καμερών, όπως στην πιο πάνω εικόνα, που διαβάζουν τις πινακίδες των οχημάτων και αντιπαραβάλουν με τη βάση δεδομένων όσων έχουν αγοράσει βινιέτα. Αν δεν έχετε αγοράσει, μάλλον θα σας σταματήσουν πιο κάτω. Πολύ περισσότερο που φαίνεται να ενδιαφέρονται μόνο για τη βινιέτα κι όχι το όριο ταχύτητας, τα αυτοκίνητα με Ουγγρικές πινακίδες έτρεχαν αρκετά πάνω απ' το όριο.

Φθάσαμε αργά το απόγευμα στη Βουδαπέστη και με τη βοήθεια της πλοήγησης στο ξενοδοχείο, αρκετά κοντά στο κέντρο, ανάμεσα στους σταθμούς Corvin-negyed και Klinikák της γραμμής 3 (μπλε) του Μετρό. Αποδείχθηκε πολύ ευχάριστη έκπληξη, καθώς το "δωμάτιο" ήταν στην πραγματικότητα ένα πολύ άνετο δίχωρο μικρό διαμέρισμα, πλήρως εξοπλισμένο με τα πάντα που χρειάζεται ένα νοικοκυριό. Εκεί δίπλα υπάρχει το εμπορικό κέντρο Corvin Plaza και, πολύ βολικά, ακριβώς πίσω του μια όμορφη πεζοδρομημένη ζώνη με καφετέριες κι εστιατόρια, που συχνάζουν ντόπιοι. Το παρκάρισμα στη Βουδαπέστη είναι πρόβλημα, οπότε βάλαμε το ΙΧ στο γκαράζ του ξενοδοχείου (16€/ημέρα) και κινηθήκαμε αποκλειστικά με τα πολύ καλά οργανωμένα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Τα Ουγγρικά δεν είναι ακριβώς η πιο εύκολη γλώσσα για να καταλαβαίνει κανείς τι διαβάζει, αλλά ευτυχώς υπάρχουν οι απαραίτητες πληροφορίες στα Αγγλικά. Εδώ θα βρείτε όσες πληροφορίες χρειάζεστε για τις συγκοινωνίες: χάρτες, τιμές, δρομολόγια, κλπ. Πολύ πρακτική αποδείχθηκε η Travelcard, μια κάρτα απεριορίστων διαδρομών ειδικά για τουρίστες, που παίρνεις απ' τα εκδοτήρια στους σταθμούς του Μετρό, (μένουν ανοιχτά μέχρι 21:30). Υπάρχει για 24 ώρες, 72 ώρες και 7 ημέρες, πήραμε των 72 ωρών για 4.150HUF (περίπου 13,13€) κάθε μία.

Στη Βουδαπέστη θα χρειαστείτε φιορίνια, αλλά εδώ χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην ανταλλαγή! Καταρχήν ενημερωθείτε εδώ για τα νόμιμα χαρτονομίσματα, καθώς υπάρχουν χαρτονομίσματα που αποσύρθηκαν το 2018 και άλλα που αποσύρονται εντός του 2019. Έπειτα, υπάρχουν μεγάλες διαφορές απ' το ένα ανταλλακτήριο στο άλλο, είδαμε τιμές από 252 μέχρι 322,5 φιορίνια/ευρώ και διαφορές στις προμήθειες, που μπορεί να κάνουν πιο συμφέρουσα την ανταλλαγή ποσού 50€ παρά 100€, ή η υψηλότερη αρχικά τιμή στο τέλος ν' αποδειχθεί πιο χαμηλή. Σε στενά στον κεντρικό πεζόδρομο Váci Utca και κοντά ...

Το Αυγουστιάτικο μπλακ άουτ: αναλώσιμα πειραματόζωα υπεράκτιου αιολικού οι Βρετανοί πολίτες.

Το είδαμε στη Ρόδο και τη Χάλκη το Μάρτη 2016, τότε που βγήκε βόλτα η περίφημη αδέσποτη "άεργη ισχύς". και προκάλεσε μπλακ άουτ στο νησί, που έκτοτε συνεχίζει να ταλαιπωρείται από διακοπές ρεύματος. Το είδαμε ξανά στο γενικό μπλακ άουτ της Νότιας Αυστραλίας το Σεπτέμβρη 2016, τότε που "η μη αιτιολογημένη ενεργοποίηση των συστημάτων προστασίας των αιολικών είχε σαν συνέπεια να χαθούν απ' το σύστημα 456MW σε οκτώ αιολικά πάρκα και σε χρόνο λιγότερο από επτά δευτερόλεπτα". Και το ξαναβλέπουμε με νέο μπλακ άουτ τον Αύγουστο 2019, αυτή τη φορά στην "υπέροχα απελευθερωμένη" αγορά ηλεκτρισμού της Βρετανίας.

Στις 9/8/2019 ένα μπλακ άουτ διέλυσε τα δρομολόγια των τρένων κι άφησε χωρίς ρεύμα περί το 5% της χώρας ή 1 εκατ. καταναλωτές, ανάμεσά τους το νοσοκομείο του Ίπσουιτς και το αεροδρόμιο του Νιούκαστλ. Ήταν μια μέρα καταιγίδας, αλλά αυτό δεν είναι κάτι νέο για τη Βρετανία και το ηλεκτρικό της σύστημα. Το μόνο που ήταν νέο αυτή τη φορά ήταν το "Κέρατο στη Θάλασσα", το Hornsea, "το μεγαλύτερο υπεράκτιο αιολικό πάρκο του κόσμου", που βρίσκεται στη Βόρεια Θάλασσα, περίπου 120χλμ. ανατολικά των ακτών του Γιόρκσιρ της Βρετανίας. Καθόλου τυχαία προφανώς, μια μέρα αργότερα απ' το δυνατό άνεμο κατέρρευσε το στέγαστρο στο 13 ετών γήπεδο της Ολλανδικής Άλκμααρ.

Ο διαχειριστής δικτύου της Βρετανίας National Grid ESO έδωσε στη δημοσιότητα μια προκαταρκτική έκθεση, απ' όπου η πιο πάνω εικόνα με το ηλεκτρικό σύστημα. Με αυτά που περιγράφει δεν μπορεί να γίνει εύκολα δεκτή και ήδη η Βρετανική ΡΑΕ Ofgem ξεκίνησε τη δική της έρευνα, τόσο για το συμβάν όσο και για τις ενέργειες του διαχειριστή.  

Σύμφωνα με την έκθεση, μια αστραπή (lightning, κι όχι κεραυνός-thunder) χτύπησε το δίκτυο στο τμήμα Eaton Socon – Wymondley Main, που βρίσκεται βόρεια του Λονδίνου, χονδρικά ανάμεσα στο Κέμπριτζ και το Λούτον. Τα συστήματα προστασίας της γραμμής εξουδετέρωσαν το χτύπημα σε λιγότερο από 0,1sec. Ωστόσο ...

Ελλάδα-Κεντρική Ευρώπη οδικώς-προτάσεις. Greece-Central Europe road trip travel tips. Μέρος 2 - Part : SRB-HU.

Στο 2^ο μέρος του ταξιδιού προς την κεντρική Ευρώπη θα δούμε τη διαδρομή απ' τα Σκοπιανά/Σερβικά σύνορα, απ' όπου η πιο πάνω εικόνα, μέχρι τα Σερβικά/Ουγγρικά, με ενδιάμεσο σταθμό και διανυκτέρευση στη γενέτειρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, τη Ναϊσσό (Νις) της Σερβίας. Να επαναλάβω τα ευχάριστα νέα, που ούτε και οι Σέρβοι δεν είχαν προλάβει να πληροφορηθούν: ο Σερβικός αυτοκινητόδρομος απ' τα σύνορα μέχρι τη Νις ολοκληρώθηκε παντού, τα έργα στην "Κλεισούρα" έχουν τελειώσει, οπότε η απόσταση καλύπτεται εύκολα. Πιθανώς το τελευταίο τμήμα, που επέτρεψε την ολοκλήρωση, ήταν μια σήραγγα μήκους 1073μ., όπου είδαμε κρεμασμένες μεγάλες Σερβικές σημαίες. Δεν ήταν πάντως η μεγαλύτερη, καθώς υπάρχει και μία των 1,8χλμ.

Αυτοκινητόδρομος σημαίνει διόδια και στη Σερβία τα διόδια έχουν γίνει πλήρως ηλεκτρονικά: σταματάς στη θυρίδα, πιέζεις ένα κόκκινο κουμπί, παίρνεις ένα καρτελάκι και πληρώνεις στην έξοδο. Εδώ Πασοκ-ΝΔ κοιτούν για χρόνια το συμφέρον των εργολάβων και το κομματικό τους κι όχι του κοινωνικού συνόλου, όσο για το Σπίρτζη, ακόμα λέει πως ΘΑ κάνει ηλεκτρονικά διόδια. Κι έμεινε στο ΘΑ. Συναντήσαμε τα πρώτα διόδια λίγο μετά τα σύνορα, στο Πρέσεβο. Λίγο πριν τη Νις τελειώνει το 1ο τμήμα αυτοκινητοδρόμου και πληρώνεις ή 600 RSD (δηνάρια) ή 5,5 ευρώ. Δώσαμε το ακριβές αντίτιμο σε ευρώ, δεν χρειάστηκε να πάρουμε ρέστα, που ενδεχομένως να ήταν σε δηνάρια.

Μπαίνοντας στη Σερβία συναντά κανείς δεξιά κι αριστερά χωριουδάκια με μουσουλμανικά τζαμιά, καθώς προς Δ βρίσκεται το Κοσσυφοπέδιο. Γρήγορα ωστόσο τα τζαμιά εξαφανίζονται, βρισκόμαστε στην ιστορική κοιτίδα των Σέρβων και ορθόδοξες εκκλησίες παντού.

Φθάνοντας απογευματάκι στη Νις περάσαμε ισόπεδες διαβάσεις τρένου και μια διασταύρωση που η πολύ πυκνή και αρρύθμιστη κυκλοφορία θύμιζε Κάιρο ή Ινδία, όχι Ευρωπαϊκή πόλη: περνούσε όποιος προλάβαινε! Με τη βοήθεια της πλοήγησης φθάσαμε στο κέντρο. Υπάρχει κεντρικός πεζόδρομος, όπου και η αγορά, όπου δεσπόζει το εμπορικό κέντρο της πιο πάνω εικόνας.

Σ' αυτή τη σειρά αναρτήσεων δεν θα υπάρχουν ονόματα ξενοδοχείων κι εστιατορίων, μόνο τι συναντήσαμε. Τα κλείσαμε όλα μέσω διαδικτύου, κάποια απ' τους δικτυακούς τόπους των ξενοδοχείων. Στη Νις μείναμε σ' ένα πολύ κεντρικό ξενοδοχείο 3*, δίπλα στην αρχή του κεντρικού πεζόδρομου, που είχε δική του αυλή για δωρεάν παρκάρισμα. Το συγκεκριμένο προσφερόταν σε πολύ χαμηλή τιμή με πρωινό, ωστόσο διαπιστώσαμε πως ήταν παλιό και χρειαζόταν ανακαίνιση. Η ποικιλία στο πρωινό ήταν περιορισμένη, υπήρχαν κυρίως αλλαντικά και τυριά. Παλιό ωστόσο σημαίνει μεγάλο κι άνετο δωμάτιο, ήταν καθαρό, οπότε για μια βραδιά δεν ήταν άσχημο. Το wifi ήταν δωρεάν και δούλευε καλά. Το είχαμε κλείσει με τιμή σε ευρώ και δέχθηκε πληρωμή σε μετρητά με ευρώ κι όχι σε δηνάρια, κάτι πολύ βολικό.

Σε πολύ μικρή απόσταση, στην αρχή του πεζόδρομου, υπήρχε σούπερ μάρκετ 24ωρης λειτουργίας και δυο ανταλλακτήρια συναλλάγματος. Όπως και αργότερα στο Βελιγράδι διαπιστώσαμε, οι διαφορές στις σχέσεις ανταλλαγής στη Σερβία ...

Ελλάδα-Κεντρική Ευρώπη οδικώς-προτάσεις. Greece-Central Europe road trip travel tips. Μέρος 1 - Part 1: GR-SRB.

Το ιστολόγιο πήγε μια βόλτα οδικώς στην Κεντρική Ευρώπη, φθάνοντας μέχρι τη μεγάλη λιγνιτοπαραγωγό περιοχή της Λουσατίας (Lausitz) στη Γερμανία  και από σήμερα μοιράζεται μαζί σας κάποιες ταξιδιωτικές εμπειρίες/προτάσεις. Για ένα πολυήμερο ταξίδι 4-5 χιλ. χλμ είναι πάντα απολύτως απαραίτητη η προετοιμασία κι ο προγραμματισμός: πότε αλλάξατε λάδια τελευταία φορά; Υγρά φρένων; Λάστιχα; Υαλοκαθαριστήρες; Προγραμματίστε επίσκεψη στο συνεργείο σας! Κι όχι τελευταία στιγμή, τουλάχιστον 4-5 μέρες νωρίτερα, ώστε αν απ' το σέρβις προκύψουν προβλήματα, να υπάρχει χρονικό περιθώριο να εμφανιστούν. Επισκεφθείτε τον ασφαλιστή κι εκδώστε "πράσινη κάρτα", διαφορετικά μάλλον δεν θα μπείτε καν στα Σκόπια! Δείτε τι κάλυψη οδικής βοήθειας έχετε, αχρείαστη να 'ναι!

Βασικό: ετοιμάστε τη μουσική που σας αρέσει, οι ώρες περνούν δύσκολα στο τιμόνι. Κι ακόμα πιο βασικό: θα χρειαστείτε οπωσδήποτε σύστημα πλοήγησης (navigator), για να σας βοηθήσει να πάρετε τις σωστές λωρίδες κυκλοφορίας μέσα στις πόλεις, να σας βρει τα ξενοδοχεία, κλπ. Αν το smartphone σας έχει gps, φορτώστε από πριν μια εφαρμογή πλοήγησης. Για κινητό Android, μπορείτε να κατεβάσετε απ' το Google Store τη δωρεάν εφαρμογή HERE WeGo, απ' όπου το πιο πάνω στιγμιότυπο οθόνης. Αφού την εγκαταστήσετε, ρυθμίστε τη γλώσσα σε Ελληνικά και κατεβάστε χάρτες των περιοχών των χωρών που θα επισκεφθείτε.

Προσοχή, η εφαρμογή χρειάζεται μνήμη, οπότε το κινητό πρέπει να έχει κάρτα μνήμης με αρκετή χωρητικότητα. Θα σας χρειαστεί και για τις φωτογραφίες ή τα βίντεο που θα τραβήξετε. Θα χρειαστείτε βάση για το κινητό στο αυτοκίνητο. Προκειμένου να μην φεύγει το μάτι απ' το δρόμο, προτιμήστε βάση που κολλά στο παρμπρίζ και φέρνει το κινητό κοντά στο τιμόνι, πάνω στο ταμπλό, αυτές που μπαίνουν στις γρίλιες εξαερισμού δεν βολεύουν για χρήση πλοήγησης. Η εφαρμογή "τρώει" μπαταρία, οπότε είναι χρήσιμο ένα καλώδιο που φορτίζει το κινητό απ' τον αναπτήρα του αυτοκινήτου (να φτάνει το μήκος, ε;), ή ένα power bank, καλύτερα και τα δυο! Δοκιμάστε την εφαρμογή πριν το ταξίδι, για να δείτε τις πολλές ρυθμίσεις, τη συμπεριφορά της και να εξοικειωθείτε με την ορολογία, π.χ. στους κυκλικούς κόμβους. Μια πολύ ευγενική κυρία θα σας καθοδηγεί εξαιρετικά στα Ελληνικά, θα σας ειδοποιεί πότε τρέχετε πάνω απ' το όριο, πού έχει κάμερες, κλπ. Αλλά μην το δέσετε κόμπο πως τα ξέρει όλα! Πριν ξεκινήσετε, ξανακατεβάστε τους χάρτες, ενημερώνονται συνεχώς.

Δείτε τη διαδρομή που σκέφτεστε ν' ακολουθήσετε, επιλέξτε δρόμους, σημεία για στάσεις ξεκούρασης, για ανεφοδιασμό σε καύσιμα, για διανυκτερεύσεις, για ασφαλές και οικονομικό παρκάρισμα του αυτοκινήτου. Εκτός απ' την εφαρμογή στο κινητό, χρήσιμο είναι το apostaseis.gr, που είναι το Ελληνικό αντίστοιχο του παλιού πια viamichelin. Αντί για τους χάρτες google, προτιμήστε το google earth, που δίνει το ανάγλυφο του εδάφους και, κυρίως, τα υψόμετρα. Κοιτώντας στο Street view μπορείτε να δείτε είδη δρόμων, να μελετήσετε από πριν τις πινακίδες στις διασταυρώσεις, τα πρατήρια καυσίμων, τους δρόμους μέσα στις πόλεις, ακόμα και τις προσόψεις των ξενοδοχείων. Και στο https://fuelo.net/?lang=en θα βρείτε χάρτη με τα πρατήρια σ’ όλη την Ευρώπη, τις θέσεις τους, τα είδη καυσίμου που διαθέτουν, ακόμα και τις τιμές τους, όπως τις τροφοδοτούν χρήστες των δρόμων.

Προγραμματίστε το συνολικό κόστος, για να μη βρεθείτε σε απρόοπτα. Εκτός από καύσιμα, ξενοδοχεία, φαγητό, θα χρειαστείτε διόδια, όλο και κάποια ψώνια και κρατήστε για τυχόν απρόοπτα. Αν έχετε πιστωτική κάρτα, θα σας χρειαστεί, οπότε ελέγξτε το πιστωτικό σας όριο. Παρόλο που το ευρώ είναι διεθνές νόμισμα, σε κάποιες χώρες θα χρειαστείτε συνάλλαγμα, δείτε λοιπόν τις ισοτιμίες, θα σας χρειαστούν στα ανταλλακτήρια. Θα πούμε περισσότερα σε επόμενες αναρτήσεις. Μαζέψτε κέρματα του ευρώ, θα σας χρειαστούν για τα διόδια και για είσοδο σε τουαλέτες (συνήθως 0,5 ή 1€).

Ξεκινάμε λοιπόν από Ελλάδα, με πρώτο προορισμό τη γενέτειρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, τη Ναϊσσό (Νις) της Σερβίας. Ανάλογα από πού ξεκινήσατε και τι ώρα ξεκινήσατε, μια στάση για ψαράκι στη Μεθώνη πρέπει να είναι πάντα στα υπόψη, είτε στην αναχώρηση είτε στην επιστροφή. Εκεί δίπλα εκβάλουν στο Θερμαϊκό μαζεμένα 4 ποτάμια, οπότε το ψάρι είναι άφθονο, φρέσκο και, κυρίως, σε λογική τιμή. Τα ταβερνάκια πάνω στο κύμα κι όπως φαίνεται πιο πάνω, θα κρατήσετε μαζί σας ένα υπέροχο Ελληνικό τοπίο!

Μετά τα διόδια των Μαλγάρων στον ΠΑΘΕ και τη διασταύρωση προς Σκόπια θ’ ανακαλύψετε πως δεν υπάρχει πια αυτοκινητόδρομος, είναι μια λωρίδα ανά κατεύθυνση + ΛΕΑ. Με τις Αυγουστιάτικες ορδές των Βαλκανίων να κατεβαίνουν μιλιούνια προς τις παραλίες της Βόρειας Ελλάδας το προσπέρασμα φορτηγών θέλει προσοχή κι είναι πολύ χρήσιμο ν’ ανάψετε τα μεσαία φώτα, ακόμα κι αν είναι καταμεσήμερο: έτσι κι αλλιώς θα πρέπει να τ’ ανάψετε υποχρεωτικά μόλις μπείτε στα Σκόπια και να τα διατηρήσετε αναμμένα και στις επόμενες χώρες. 

Λίγη υπομονή, απ’ τη διασταύρωση του Πολύκαστρου/Κιλκίς θα ξαναβρείτε τον αυτοκινητόδρομο, με κυπαρίσσια μάλιστα στη διαχωριστική λωρίδα. 

Φθάνοντας στον Ελληνικό μεθοριακό σταθμό, δεν θα έχετε καθυστέρηση. Μόλις περάσετε, αμέσως δεξιά είναι το Ελληνικό Κατάστημα Αφορολόγητων Ειδών (Duty Free Shop), μόνο που η μεγάλη πινακίδα γράφει Discount Store. Μην το χάσετε, δεν θα ξαναβρείτε άλλο! Αν καπνίζετε, οι τιμές είναι απλά εξαιρετικές. Αλλά προσοχή στην ποσότητα, στην είσοδο της Ουγγαρίας ξαναμπαίνετε στην ΕΕ και ψάχνουν ειδικά για αλκοόλ και τσιγάρα! Το ίδιο θα κάνουν οι Έλληνες τελωνειακοί, όταν επιστρέφετε απ' τα Σκόπια.

Στα Σκόπια μπαίνετε με αστυνομική ταυτότητα, μόνο εφόσον έχει το όνομα με λατινικούς χαρακτήρες και είναι σε καλή κατάσταση. Το ΙΧ μπαίνει μόνο με πράσινη κάρτα. Μόλις μπείτε, σας υποδέχεται το έκτρωμα του Τσίπρα.

Στη Γευγελή δεσπόζουν τα καζίνο, εκεί που αναστενάζει η Βόρεια Ελλάδα.

Οι αναρτήσεις μας δημοσιεύονται στο greeklignite.blogspot.gr και αναδημοσιεύονται στο Facebook. Να επισκέπτεστε τακτικά το ιστολόγιο για να δείτε τις αναρτήσεις, το FB μάλλον δεν θα σας στείλει σχετική ειδοποίηση. Οδηγίες ρύθμισης για τις "Προτιμήσεις Ενημερώσεων" στο Facebook θα βρείτε εδώ.

Μόλις μπείτε στα Σκόπια, απαραίτητη προϋπόθεση το φουλάρισμα στο ΙΧ: στη Γευγελή η βενζίνη (αμόλυβδη 95) στις αρχές Αυγούστου 2019 είχε 69,5 δηνάρια, με την ισοτιμία 1€=61 δηνάρια. Κλάψτε όσο θέλετε για τους φόρους που πληρώνουμε στην Ελλάδα, αλλά προγραμματίστε την ποσότητα καυσίμου που θα χρειαστείτε για να φθάσετε σχεδόν άδειοι στη Γευγελή και να φουλάρετε εκεί, είναι η πιο φθηνή τιμή που θα βρείτε απ’ οπουδήποτε αλλού στις επόμενες χώρες! Φουλάρισα στη Lukoil, είναι το 2^ο στη σειρά, μιλούν Ελληνικά και δέχονται Visa. Όλα τα πρατήρια μέχρι τη Σερβία είχαν ίδια τιμή, οπότε μην ψάχνετε άδικα. Παρόλο που δέχονται €, μην πληρώσετε μετρητά σε €, καθώς θα χάσετε στην ισοτιμία. 

Τα Σκόπια είναι μικρή χώρα και τα περνάς οδικώς γρήγορα. Ο αυτοκινητόδρομος της Φιλίας (Friendship) είναι το νέο όνομα που έδωσε ο Ζάεφ μετά τις Πρέσπες στον πρώην δρόμο "Αλέξανδρος ο Μακεδών", (όπως ακόμα επιμένει η Google), αλλά δύσκολα και σπάνια θα δείτε τo Friendship, εκεί που είναι το όνομα έχει πέσει πολύ μαύρο σπρέι στις πινακίδες. Ο δρόμος είναι καλός κι αφού μπήκατε σε αυτοκινητόδρομο, εκεί υπάρχουν και διόδια, θα συναντήσετε τρία, με 3,5€ (1+1,5+1, τον 8ο/2019) ξεμπλέκετε απ’ τα Σκόπια. Δέχονται ευρώ, δεν χρειάζεστε δηνάρια.Τα πρώτα λίγο μετά τη Γευγελή, τα τελευταία πριν το Κουμάνοβο, κοντά στα Σερβικά σύνορα.
(Διευκρίνιση 19/8/2019: τα διόδια συνολικά είναι 4, αλλά πληρώσαμε σε 3, καθώς τα πρώτα, λίγο μετά τη Γευγελή, είναι ακόμα υπό κατασκευή κι έχουν ελεύθερη διέλευση) Συναντήσαμε τα 2α στο Βέλες-Γκράτσκο και τα 3α σχετικά κοντά, στο Πέτροβετς. Στα 3α μας έδωσαν ρέστα -από 2ευρο- 50 λεπτά σε ευρώ, όχι σε δηνάρια).

Φθάνοντας στο Νεγκότινο θα δείτε τον ΑΗΣ που προσπάθησε ανεπιτυχώς την προηγούμενη δεκαετία ν’ αγοράσει η ΔΕΗ. Μόλις περάσετε τα Σκόπια απλώνεται αριστερά το μεγάλο διυλιστήριο της ΟΚΤΑ.

Πριν βγείτε απ’ το έδαφος των Σκοπίων, φθάνετε στο Κουμάνοβο. Η ουρά στο βενζινάδικο της ΜΑΚ Πετρολ πάνω στο δρόμο θα σας πείσει πως η βενζίνη στη Σερβία είναι πιο ακριβή, οπότε ξαναφουλάρετε! Η τιμή ίδια με τη Γευγελή. Και στο Κουμάνοβο δέχονται Visa.

Φτάσατε στη Σερβία; Όχι ακόμα! Οι Σκοπιανοί μας έδιωξαν αδιάφοροι, αλλά οι Σέρβοι αστυνομικοί ελέγχουν ταυτότητες και καταχωρούν τα στοιχεία των εισερχομένων σε υπολογιστή, οπότε η καθυστέρηση –στη δική μας περίπτωση- ήταν 1,5 ώρα, ενώ εύκολα μπορεί να φθάσει τις τρεις! 

Και τώρα τα πιο ευχάριστα: ο Σερβικός αυτοκινητόδρομος απ' τα σύνορα μέχρι τη Νις ολοκληρώθηκε παντού, τα έργα στην "Κλεισούρα" έχουν τελειώσει, από εκεί η πιο πάνω εικόνα, οπότε η απόσταση καλύπτεται εύκολα.

Στις επόμενες αναρτήσεις η συνέχεια του ταξιδιού. Μείνετε συντονισμένοι!

Για αναδημοσίευση, πρέπει να φαίνεται υποχρεωτικά ολόκληρο το κείμενο "Πηγή: greeklignite.blogspot.gr".