Ο ασβός, η κορτιζόλη και να γιατί το άγχος -πρέπει να- κυριεύει τους "επενδυτές" των αιολικών.

Το χαριτωμένο ζωάκι, στο σημερινό βίντεο του Φορέα Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα, είναι ένας ασβός. Είναι το μεγαλύτερο είδος της οικογένειας των μουστελιδών (νυφίτσες, κουνάβια, βίδρες) στην Ελλάδα, (μήκος σώματος με ουρά μέχρι 110 εκατοστά και βάρος μέχρι και 20 κιλά). Πολύ χαρακτηριστικό ζώο εξαιτίας του χρώματός του: άσπρο κεφάλι με δύο πλατιές επιμήκεις λωρίδες χρώματος σκούρου καφέ, οι οποίες ξεκινούν από το άκρο του ρύγχους, περιβάλλουν τα μάτια και καταλήγουν πίσω από τα αυτιά. Είναι κυρίως νυχτόβιο ζώο και περνάει τη μέρα κρυμμένος στη φωλιά του, που είναι στρωμένη με άχυρο και μοιάζει με πολύπλοκο τούνελ, για να μπορεί να διαφεύγει σε περίπτωση κινδύνου. Ζευγαρώνει με τον ίδιο σύντροφο για όλη του τη ζωή και μοιράζεται τη φωλιά του με την υπόλοιπη οικογένεια του. Η διατροφή του εμφανίζει μεγάλη ποικιλία περιλαμβάνοντας έντομα, σκουλήκια ή άλλα ασπόνδυλα, μικρά θηλαστικά, ερπετά, αλλά και καρπούς και γενικά πολύ φυτική ύλη.

Ο ασβός έχει συνδυαστεί με τη δυσοσμία, κυρίως όμως, για είδη εκτός Ευρώπης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σε ορισμένα είδη ασβών υπάρχουν αδένες στην περιοχή των γεννητικών οργάνων με δύσοσμο έκκριμα, το οποίο και εκτοξεύουν ως μέσο απώθησης και προστασίας όταν απειληθούν. Στην Ευρώπη το μοναδικό είδος ασβού που συναντούμε δεν έχει τη δυσάρεστη αυτή συνήθεια, προς μεγάλη ευχαρίστηση των εχθρών του και των ανθρώπων που μπορεί να συναντήσουν το ζώο αυτό και να το τρομάξουν άθελά τους. Όπως ωστόσο όλα τα ζώα που φωλιάζουν σε τρύπες στο έδαφος, όπως αλεπούδες και κουνάβια, έχει κι αυτό στο τρίχωμά του βαριά μυρωδιά. 

Η κορτιζόλη θεωρείται η κατεξοχήν ορμόνη του άγχους κι όταν είναι σε υψηλά επίπεδα στον οργανισμό είναι το ίδιο επικίνδυνη με την υψηλή χοληστερίνη. Παράγεται στα επινεφρίδια κι έχει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπιδίων, στη συντήρηση του μυϊκού ιστού, την ακεραιότητα του μυοκαρδίου και την καταστολή φλεγμονωδών αποκρίσεων.

Η κορτιζόλη αυξάνει το σάκχαρο του αίματος διασπώντας το γλυκογόνο, προωθώντας τη μετατροπή των αμινοξέων σε γλυκόζη στο ήπαρ και αναστέλλοντας τη χρήση της γλυκόζης στους περιφερειακούς ιστούς. Επιπλέον, ενισχύει την ηπατική πρωτεϊνοσύνθεση και τον καταβολισμό πρωτεϊνών στο υπόλοιπο σώμα.

Όταν το άγχος αυξάνει για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως π.χ. στην κατάθλιψη, τα επίπεδα της κορτιζόλης στον οργανισμό αυξάνονται και προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες : τελευταίες ιατρικές έρευνες καταλήγουν πως η κορτιζόλη ευθύνεται -τελικά- για τις περισσότερες απειλές κατά της ηρεμίας μας συμπεριλαμβανομένης της βουλιμίας, της απώλειας μυϊκού όγκου, διαβήτη, απώλειας μνήμης, κατάθλιψης και καρκίνου του προστάτη.

Αφού λοιπόν είδαμε πληροφορίες για τον ασβό και την κορτιζόλη, ώρα να δούμε την εργασία  "WIND TURBINES CAUSE CHRONIC STRESS IN BADGERS (MELES MELES) IN GREAT BRITAIN", που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Wildlife Diseases, τον Ιούλιο 2016, Τόμος 52, No. 3, σελ. 459-467. Την εργασία μας έστειλε αναγνώστρια του ιστολογίου μόλις είδε την προηγούμενη ανάρτηση, για τις εγκεφαλικές αλλοιώσεις που προκαλεί στον άνθρωπο η εκπομπή υποήχων. Την ευχαριστούμε κι εύκολα θ' αναγνωρίσετε τη συσχέτιση των δυο αναρτήσεων.

Η εργασία των Βρετανών ερευνητών Roseanna C. N. Agnew, Valerie J. Smith, and Robert C. Fowkes, από το Royal Veterinary College, το Zoological Society of London και το University of St. Andrews αντίστοιχα, αποδεικνύει πως οι ανεμογεννήτριες προκαλούν χρόνιο άγχος στους ασβούς στη Μεγάλη Βρετανία.

Οι ερευνητές επέλεξαν για μελέτη τους ασβούς όχι μόνο επειδή ζουν σε περιοχές κοντά σ' ανεμογεννήτριες στη Βρετανία, αλλά κι επειδή -όπως αναφέρεται στην εργασία- ακούν ήχους σε παρόμοιες συχνότητες με τους ανθρώπους. Το 2013 ...
συνέλεξαν τρίχωμα ασβών, είτε από σωρούς χώματος στις φωλιές είτε τοποθετώντας παγίδες συλλογής τριχώματος στα μονοπάτια που ακολουθούν οι ασβοί, και μέτρησαν τα επίπεδα κορτιζόλης, ως της κατ' εξοχήν ορμόνης του άγχους. 

Δημιουργήθηκαν δυο ομάδες ζώων για σύγκριση, κοντά και μακριά από ανεμογεννήτριες. 9 απ' τις φωλιές ήταν μέσα σε έξι συνολικά αιολικά πάρκα και σ' απόσταση μικρότερη του ενός χιλιομέτρου από ανεμογεννήτριες και είναι οι επηρεαζόμενες φωλιές. Οι υπόλοιπες 16 ήταν σ' απόσταση μεγαλύτερη των 10 χιλιομέτρων από ανεμογεννήτριες και είναι οι φωλιές ελέγχου του επηρεασμού. Οι φωλιές ήταν σε αρκετή απόσταση μεταξύ τους, ώστε να ανήκουν με σιγουριά σε διαφορετική ομάδα ζώων. Οι φωλιές ελέγχου επιλέχθηκαν ώστε να μοιάζουν με τις επηρεαζόμενες όσον αφορά τον τύπο του οικοτόπου, την απόσταση από τους μεγάλους δρόμους και την κάλυψη μιας παρόμοιας γεωγραφικής εξάπλωσης σε όλη τη Βρετανία. 

Το τρίχωμα συγκεντρώθηκε με εβδομαδιαία συλλογή σε περίοδο 6 εβδομάδων μεταξύ Μαΐου και Ιουλίου, προκειμένου να περιοριστεί η επίδραση του άγχους της διατροφής και του περιβάλλοντος.  Δεν υπήρξε διαφορά στα επίπεδα κορτιζόλης για τρίχωμα που συλλέχθηκε σε φωλιές ή σε παγίδες. Οι ασβοί που ζούσαν σε ακτίνα έως ένα χιλιόμετρο από ανεμογεννήτριες παρουσίαζαν μέση τιμή 3,16 lg/dL per milligram (SD¼2.41), ενώ οι ασβοί της ομάδας ελέγχου, σ' απόσταση μεγαλύτερη των δέκα χιλιομέτρων από ανεμογεννήτριες, μόνο 0,87 lg/dL per milligram (SD¼0.79). Η διαφορά είναι 264% περισσότερη κορτιζόλη στους ασβούς που ζούσαν κοντά στις ανεμογεννήτριες κι αυτό δείχνει την επίδραση της δήθεν "πράσινης" ενέργειας στην άγρια ζωή. 

Τα πολύ υψηλά επίπεδα κορτιζόλης που ανιχνεύθηκαν στους ασβούς που ζουν κοντά, σε σχέση μ' αυτούς που ζουν μακριά από ανεμογεννήτριες, αποτελούν μια ισχυρή ένδειξη ότι οι ασβοί αυτοί υπέφεραν από  μια χρόνια αύξηση στην ενεργότητα του υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων και έτσι μπορούν να περιγραφούν ως καταπονημένοι από άγχος. Η κορτιζόλη ενσωματώνεται στην τρίχα σ' όλη τη φάση ανάπτυξής της, η οποία στους ασβούς μπορεί να διαρκέσει 3-5 μήνες, έτσι είναι σαφές πως οι ασβοί υφίστανται το άγχος για μήνες κι έτσι αποκτά χρόνιο χαρακτήρα. 

Δεν βρέθηκαν διαφορές στα επίπεδα κορτιζόλης για ασβούς που ζούσαν περισσότερα (απ' το 2009) ή λιγότερα (απ' το 2012) χρόνια κοντά σ' ανεμογεννήτριες, κάτι που δείχνει πως τα ζώα δεν συνηθίζουν το θόρυβο των ανεμογεννητριών κι εξακολουθούν να ενοχλούνται απ' αυτές. Τα επίπεδα κορτιζόλης στους επηρεαζόμενους ασβούς δεν διέφεραν σε σχέση με την απόσταση από τις ανεμογεννήτριες σε απόσταση έως 1 χλμ., την ετήσια παραγωγή ενέργειας του αιολικού πάρκου ή τον αριθμό των ανεμογεννητριών. Πρακτικά δηλαδή, ακόμα και μια μόνο ανεμογεννήτρια να υπάρχει, προκαλεί άγχος στους ασβούς.

Οι ασβοί περνούν πολλές ώρες στις φωλιές τους κάτω απ' το έδαφος κι όταν βγαίνουν για τροφή κινούνται γύρω απ' τις φωλιές σε μια έκταση που κυμαίνεται από 0,2 έως 1,5 τετραγωνικό χιλιόμετρο. Ως εκ τούτου δεν είναι ευχερής η συσχέτιση των επιπέδων κορτιζόλης με την απόσταση απ' τις ανεμογεννήτριες και την ακουστική πίεση, που αυτές ασκούν. Ωστόσο, ο μόνος παράγοντας που ήταν διαφορετικός ανάμεσα στις δυο ομάδες των ασβών, που εξετάστηκαν για τα επίπεδα κορτιζόλης, ήταν η παρουσία ή μη ανεμογεννητριών και τ' αποτελέσματα έδειξαν ξεκάθαρα πως υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για την ποιότητα ζωής των ασβών, από επίδραση των ανεμογεννητριών στο ανοσοποιητικό τους σύστημα και στην αναπαραγωγική τους ικανότητα. Επιπλέον, οι δονήσεις στο έδαφος, που προκαλούν οι ανεμογεννήτριες, απομακρύνουν τους γαιοσκώληκες, βασική τροφή των ασβών. 

Οι αναρτήσεις μας δημοσιεύονται στο greeklignite.blogspot.gr και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite! Πατήστε "Μου αρέσει" (Like) στη σελίδα μας, για να έχετε πιο άμεση ενημέρωση! Και ανοίγετε τις αναρτήσεις, καθώς το Facebook δεν θα σας τις εμφανίζει καθόλου στη ροή αν δει πως δεν τις ανοίγετε. 

Η εργασία αυτή υποδεικνύει, αλλά από μόνη της δεν αποδεικνύει, τη συσχέτιση των υποήχων των ανεμογεννητριών με τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης και τις φυσιοπαθολογικές βλάβες που αυτά προκαλούν στον οργανισμό. Συνδεόμενη ωστόσο με την εργασία που παρουσιάστηκε στην προηγούμενη ανάρτηση ισχυροποιεί την άποψη πως ΟΛΕΣ οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και οι Εγκρίσεις Περιβαλλοντικών Όρων των αιολικών πάρκων βρίσκονται κυριολεκτικά "στον αέρα". Εναπόκειται στους προσφεύγοντες να προετοιμάσουν ένα πλήρη φάκελο, συγκεντρώνοντας παρόμοιες επιστημονικές εργασίες και να τις καταθέσουν στο ΣτΕ, το οποίο κρίνει κάθε φορά με τα δεδομένα που έχουν τεθεί υπόψη του, δεν νομίζω πως κάνει το ίδιο αναζήτηση στοιχείων.

Και η εργασία αυτή είναι νέα και μπορεί να εκτυπωθεί (πρώτα αποθήκευση σε αρχείο pdf, για να φαίνεται ο σύνδεσμος, κι έπειτα εκτύπωση) και να κατατεθεί στο ΣτΕ απ’ όσους έχουν προσφύγει ενάντια στα αιολικά πάρκα. Εννοείται βεβαίως πως δεν θα κατατεθεί μόνο το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο, θα πρέπει να υπάρχει και επίσημη Ελληνική μετάφραση, η οποία θα ισχυροποιηθεί αν προσυπογράφεται από ειδικό γιατρό. Μόνο με την κατάλληλη τεκμηρίωση της ανεπάρκειάς τους μπορούν να προσβληθούν οι ΜΠΕ των αιολικών και μόνο τότε το άγχος θα φύγει απ' τους κατοίκους και θα κυριεύει τους "επενδυτές" των αιολικών.

Και φυσικά η εργασία αυτή δεν είναι μοναδική, η επόμενη ανάρτηση θα έχει άλλη μια παρόμοια μελέτη, για άλλο είδος ζώου, οπότε θα ισχυροποιεί ακόμα περισσότερο τη θέση στο ΣτΕ. Μείνετε συντονισμένοι!