Γιατί η Ένωση Αιολικών Βρετανίας "κάνει γαργάρα" το ερευνητικό πρόγραμμα κινδύνων για τις νυχτερίδες απ' τις ανεμογεννήτριες;

Εκτός από "bird choppers" (τεμαχιστές πουλιών), οι ανεμογεννήτριες τσακίζουν ό,τι έχει την ατυχή έμπνευση να πετάξει κοντά τους κι αυτό αφορά και τις νυχτερίδες, είδος που έχει τη συνήθεια να μεταναστεύει. Νυχτερίδες απ' όλη την Ανατολική Ευρώπη έχουν βρεθεί νεκρές στα βάθρα ανεμογεννητριών της Γερμανίας, προκαλώντας αμηχανία σε ειδικούς και μη. Ειδικά μάλιστα για τις νυχτερίδες, δεν είναι απαραίτητο να κτυπηθούν από τα πτερύγια, καθώς καταρρέουν οι πνεύμονές τους όταν βρεθούν στην υποπίεση που προκαλεί η περιστροφή των πτερυγίων, σύμφωνα με Καναδό ειδικό.

Για όσους τυχόν δεν το γνωρίζουν, οι νυχτερίδες είναι εξαιρετικά ωφέλιμα για τη γεωργία θηλαστικά, καθώς μειώνουν τους πληθυσμούς των εντόμων και αντίστοιχα τη χρήση εντομοκτόνων. Όλα τα είδη νυχτερίδων θεωρούνται ως απειλούμενα και προστατεύονται από Κοινοτική Οδηγία του 1992 (92/43/EOK, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, Παραρτήματα II και IV)). Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για εγκατάσταση αιολικών, που έχουν εγκριθεί αθρόα απ' το Υπουργείο της Μεσογείων, έχουν ειδική μελέτη για τις επιπτώσεις στις νυχτερίδες; Δεν το πολυφαντάζομαι, γι' αυτό σήμερα παρουσιάζω μια Βρετανική μελέτη, που ίσως φανεί χρήσιμη σ' όσους ανά την Ελλάδα προσφεύγουν στο ΣτΕ κατά των ανεμογεννητριών. Και την αφιερώνω εξαιρετικά σε Σκουρλέτη και Βερροιόπουλο, που με το Ν.4414/2016 συνεχίζουν απτόητοι την πολιτική της Μπιρμπίλη και του ΓΑΠ, για αθρόα εγκατάσταση αιολικών μέχρι το 2020.

Ερευνητές απ' το Βρετανικό Πανεπιστήμιο του Έξετερ στην Κορνουάλλη παρουσίασαν στις αρχές Σεπτέμβρη μελέτη 127 σελίδων, με τίτλο "Understanding the Risk to European Protected Species (bats) at Onshore Wind Turbine Sites to inform Risk Management". (Αξιολόγηση του κινδύνου σε προστατευόμενα Ευρωπαϊκά είδη (νυχτερίδες) σε χερσαία αιολικά πάρκα). Η μελέτη αποτέλεσε συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα των Υπουργείων Defra & Decc (περίπου Γεωργίας & Ενέργειας), του Natural Resources Wales, του Scottish Natural Heritage και του Renewable UK (Ένωσης Αιολικών) κι αν δεν ανοίγει απ' το σύνδεσμο της επίσημης ιστοσελίδας, μπορείτε να την κατεβάσετε από εδώ. Μπορείτε επίσης να βρείτε μια παρουσίαση των ερευνητών. Είναι ενδιαφέρον πως παρόλο που το Renewable UK συγχρηματοδότησε το πρόγραμμα, στην ιστοσελίδα του δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά για την παρουσίαση της μελέτης, σαν να μην υπήρξε ποτέ. Ίσως επειδή η μελέτη επιβεβαιώνει πως τα "ατυχήματα" των νυχτερίδων στις ανεμογεννήτριες συμβαίνουν στη Βρετανία σε ποσοστά παρόμοια με εκείνα που αναφέρονται αλλού στην Ευρώπη.

Με μια πρόχειρη έρευνα εύκολα θα βρείτε πως παρόμοιες μελέτες στις ΗΠΑ τα προηγούμενα χρόνια έχουν δείξει πως οι ανεμογεννήτριες εξοντώνουν κάθε χρόνο από 650 χιλ. έως 1,3 εκατομμύρια νυχτερίδες (κι από τότε ο αριθμός των ανεμογεννητριών έχει αυξηθεί σημαντικά). Δεν θα σας κουράσω με λεπτομέρειες, καθώς όποιος θέλει μπορεί να εξετάσει μόνος του τη μελέτη, απλά πιο κάτω θα βρείτε τα κύρια συμπεράσματα:

1. Η τωρινή μελέτη έδειξε ότι το ποσοστό σύγκρουσης κυμαίνονταν από ...
μηδέν έως 5,25 νυχτερίδες ανά ανεμογεννήτρια και μήνα κατά την περίοδο της έρευνας (Ιούλιος-Οκτώβριος). Σε ένα τρίτο των περιοχών έρευνας δεν βρέθηκαν θύματα και στο 15% των περιοχών το ποσοστό ξεπέρασε τη μια νυχτερίδα ανά ανεμογεννήτρια και μήνα. Από τα αποτελέσματα του προγράμματος οι ερευνητές λένε πως δεν είναι δυνατό να εξαχθούν συμπεράσματα για την επίπτωση στους τοπικούς ή εθνικούς πληθυσμούς νυχτερίδας.

2. Τα είδη που προσδιορίστηκαν πως διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο σύγκρουσης είναι οι νανονυχτερίδες και μικρονυχτερίδες (common pipistrelle, soprano pipistrelle), της πιο πάνω εικόνας, καθώς και οι νυχτερίδες νυκτοβάτες (noctule bat). Η διαπίστωση αυτή ευθυγραμμίζεται επίσης με στοιχεία που συλλέχθηκαν αλλού στην Ευρώπη. Βρέθηκαν επίσης μεμονωμένα θύματα των ειδών Νυχτερίδα του Nathusius, καφέ Ωτονυχτερίδα (brown long-eared) και Μυωτίδα του Natterer (Natterer’s bat).

Είναι δύσκολο να εξαχθούν συμπεράσματα για το μέγεθος κινδύνου που διατρέχει η Νυχτερίδα του Nathusius, της διπλανής εικόνας, επειδή το πρόγραμμα δεν έγινε μέσα σε βιότοπό της. Το ίδιο ισχύει για τα είδη Τρανορινόλοφος, Μικρορινόλοφος, (greater ή lesser horseshoe bats), barbastelle ή Μικρονυκτοβάτης (νυχτερίδες Λέισλερ). Ορισμένες περιοχές έχουν υψηλές συγκεντρώσεις νυχτερίδων των ειδών Myotis στις περιόδους που σχηματίζουν σμήνη και κάθε κίνδυνος που συνδέεται με τις κινήσεις των σμηνών σ' αυτές τις περιοχές δεν περιγράφηκε κατά τη διάρκεια αυτού του προγράμματος.

3. Τα ποσοστά ατυχημάτων είναι εξαιρετικά μεταβλητά. Το μεγαλύτερο μέρος της μεταβλητότητας φαίνεται να οφείλεται στον παράγοντα τοποθεσία και όχι στις διαφορές στα επίπεδα δραστηριότητας των νυχτερίδων. Ο κίνδυνος σύγκρουσης είναι γενικά χαμηλότερος σε περιοχές με χαμηλή δραστηριότητα των νυχτερίδων, αλλά οι κίνδυνοι αυξάνονται πολύ γρήγορα με την αύξηση της δραστηριότητας, και οι περιοχές με υψηλό κίνδυνο δεν είχαν όλες υψηλή δραστηριότητα των νυχτερίδων. Τα προκαταρκτικά στοιχεία, χρησιμοποιώντας δεδομένα που συλλέγονται από ανεμογεννήτριες. υποδηλώνουν ότι η χαμηλή δραστηριότητα των νυχτερίδων μπορεί να είναι χρήσιμη για τον εντοπισμό τοποθεσιών χαμηλού κινδύνου, αλλά η υψηλή δραστηριότητα δεν σημαίνει κατ' ανάγκη υψηλό κίνδυνο σύγκρουσης. Παρ' όλα αυτά, η αρχή της προφύλαξης θα έδειχνε ότι οι περιοχές με ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα δραστηριότητας νυχτερίδων θα πρέπει να αποφεύγονται ως χώροι εγκατάστασης ανεμογεννητριών.

4. Το μέγεθος του αιολικού πάρκου δεν είχε καμία σχέση με το ποσοστό θυμάτων ανά ανεμογεννήτρια. Αυτό σημαίνει ότι κάθε πρόσθετη ανεμογεννήτρια αυξάνει τον κίνδυνο για τις νυχτερίδες. Το πλήθος των ανεμογεννητριών ήταν ο παράγοντας με τη μεγαλύτερη επίδραση στον κίνδυνο για τις νυχτερίδες από οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό, που προσδιορίστηκε στο πρόγραμμα.

5. Οι ανεμογεννήτριες με μεγαλύτερα μήκη πτερυγίων ενέχουν αυξημένο κίνδυνο για τις νυχτερίδες, το ύψος τοποθέτησης της ατράκτου δεν έχει τόση σημασία.

6. Οι περισσότεροι θάνατοι συμβαίνουν τις νύχτες της σχετικά χαμηλής μέσης ταχύτητας του ανέμου (≤5m/s στο επίπεδο του εδάφους). Ωστόσο, οι περισσότερες ανεμογεννήτριες που λειτουργούν στις νύχτες της χαμηλής μέσης ταχύτητας του ανέμου δεν προκαλούν απώλειες νυχτερίδων. (Σημ. δική μου: Ίσως αυτό σχετίζεται με το χαμηλό ρυθμό περιστροφής, καθώς οι ανεμογεννήτριες ξεκινούν να περιστρέφονται στα 3,5m/s, στο επίπεδο της ατράκτου, σε συνδυασμό με το ό,τι οι πιο δυνατοί άνεμοι δεν αρέσουν στις νυχτερίδες). Χρησιμοποιώντας δεδομένα της ταχύτητας του ανέμου από 18 τοποθεσίες όπου ήταν διαθέσιμα στοιχεία ταχύτητας ανέμου στην άτρακτο  και όπου οι απώλειες νυχτερίδων θεωρήθηκαν πρόσφατες, όλα τα θύματα σημειώθηκαν στις νύχτες με μέση ταχύτητα του ανέμου.

7. Η παρουσία δασικών εκτάσεων σε ακτίνα 1500μ απ' τα αιολικά πάρκα στην περιοχή των ανεμογεννητριών φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο για τα είδη pipistrelles, αλλά αυξάνει τον κίνδυνο για νυχτερίδες noctule. Ωστόσο, οι απώλειες νυχτερίδων noctule είναι σχετικά ασυνήθεις και, ως εκ τούτου, στις περισσότερες από τις περιοχές με δάση εντός αυτής της ακτίνας δεν αναμένονται θύματα. 

Οι αναρτήσεις μας δημοσιεύονται στο greeklignite.blogspot.gr και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite! Πατήστε "Μου αρέσει" (Like) στη σελίδα μας, για να έχετε πιο άμεση ενημέρωση! Και ανοίγετε τις αναρτήσεις, καθώς το Facebook δεν θα σας τις εμφανίζει καθόλου στη ροή αν δει πως δεν τις ανοίγετε. 

8. Ο πιο αποτελεσματικός και αποδοτικός τρόπος εντοπισμού νεκρών νυχτερίδων σε περιοχές με ανεμογεννήτριες είναι η αναζήτηση με εκπαιδευμένους σκύλους και ομάδες χειριστών των σκύλων.

9. Οι ακουστικές ηχογραφήσεις που γίνονται στο επίπεδο του εδάφους και στο επίπεδο της ατράκτου δίνουν διαφορετικές εκτιμήσεις της σχετικής αφθονίας των νυχτερίδων στην περιοχή της ανεμογεννήτριας. Οι ηχογραφήσεις στο επίπεδο του εδάφους υποεκτιμούν την αφθονία της μικρονυχτερίδας (soprano pipistrelle) και του νυκτοβάτη (noctule bat) στη ζώνη σάρωσης των πτερυγίων.

10. Η δραστηριότητα των νυχτερίδων παρουσιάζει εξαιρετικά υψηλή μεταβλητότητα. Η διακύμανση από ημέρα σε ημέρα για διέλευση από μια περιοχή είναι παρόμοια και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί ακόμη και να υπερβαίνει αυτή που παρατηρήθηκε για διέλευση από διαφορετικές περιοχές, - ιδίως η δραστηριότητα σε ύψος για τις νανο- και μικρονυχτερίδες και τα είδη Myotis. Ως εκ τούτου απαιτείται πολύ μεγαλύτερη περίοδος παρακολούθησης για καλή εκτίμηση της δραστηριότητας των νυχτερίδων.

Μετά τα πιο πάνω είναι σαφές πως η οικολογική συνείδηση όσων υποστηρίζουν τη δήθεν "πράσινη" ενέργεια, αυτή που "εγχέουν" (κι όχι παράγουν) τα αιολικά, σταματά εκεί που αρχίζει το πράσινο χρώμα του χρήματος των επιδοτήσεων, των φοροαπαλλαγών και των αδρών αμοιβών για μια σχεδόν ανύπαρκτης αξιοπιστίας υπηρεσία. Η οικολογική ισορροπία παύει να έχει σημασία μπροστά στο εύκολο κέρδος των λίγων, σε βάρος των πολλών.

Από τότε που ο ΑΔΜΗΕ δημοσίευσε τη Μελέτη Επάρκειας Ισχύος 2013-2020, στην οποία δέχεται για τα αιολικά αξιοπιστία ισχύος 10%, ποσοστό που είναι και μεγάλο με βάση τη διεθνή εμπειρία, το Υπουργείο της Μεσογείων όφειλε να έχει διακόψει κάθε πρόγραμμα εγκατάστασης αιολικών. Να έχει προβεί σε ανάκληση όλων των αδειών που μοίραζε αφειδώς η ΡΑΕ τα προηγούμενα χρόνια, αδιαφορώντας πλήρως για την αστάθεια που θα προκαλούσε στην ηλεκτροδότηση της χρεοκοπημένης χώρας η τυχόν κατασκευή όλων των αδειοδοτημένων έργων. Και να έχει φροντίσει για την ασφάλεια εφοδιασμού της ηλεκτροδότησης της χώρας από ΕΓΧΩΡΙΕΣ κι όχι εισαγόμενες πηγές. Αλλά το Υπουργείο επέλεξε να φέρει το Ν. 4414/2016, ίσως επειδή έτσι πρότεινε ο ειδήμων σύμβουλος του Σκουρλέτη ή ίσως για να κρατά τους Γερμανούς ικανοποιημένους. Και μετά τους ΣαμαροΒενιζέλους της κυβέρνησης ΝΔ-Πασοκ, η χώρα θα συνεχίσει και με τους Συριζο-ΑΝΕΛ να είναι μπάχαλο, καθώς αν τυχόν επιστρέψει το πετρέλαιο στα 100$/βαρέλι, ούτε η τιμή του φυσικού αερίου θα αντέχεται ούτε και λιγνίτης θα υπάρχει. Τόσο απλά ...