Το "missing money problem", το "sunset problem" και το μόνο αληθινό problem.

Όπως είδαμε σε ηλεκτρονικό μέσο, μιλώντας στο Συνέδριο "Ενέργεια και Ανάπτυξη 2015" ο καθηγητής του ΕΜΠ Π.Κάπρος αναφέρθηκε στο "missing money problem", την έλλειψη εισπράξεων των συμμετεχόντων για υπηρεσίες ευελιξίας και ισχύος που παρέχουν στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Τόνισε πως οι μονάδες αερίου  είναι απαραίτητες για την ευελιξία του συστήματος, ιδίως στην περίπτωση του "προβλήματος της δύσης του ηλίου" (sunset problem), που παρατηρείται λόγω της μεγάλης διείσδυσης των φωτοβολταϊκών, καθώς τη συγκεκριμένη στιγμή της ημέρας απαιτείται υψηλός ρυθμός ανόδου για την κάλυψη της ζήτησης. Η -κατά τον καθηγητή- ελλιπής αποζημίωση των μονάδων τους δημιουργεί δυσκολία στην άντληση κεφαλαίων, καθώς μειώνει την αξιοπιστία τους όταν αυτές επιθυμούν να προσφύγουν σε δανεισμό και υπάρχει κίνδυνος αποεπένδυσης (δηλαδή κλείσιμο μονάδων), με αρνητική επίπτωση στην ασφάλεια εφοδιασμού.

Οι λύσεις που προτείνει για την επίλυση του "missing money problem" είναι:

- Να υπάρξουν πάνω από μία επιχειρήσεις με καθετοποίηση παραγωγής και προμήθειας σε πελάτες με επαρκές μέγεθος και επαρκή διαφοροποίηση μείγματος ηλεκτροπαραγωγής, ("πάνω από μία" σημαίνει "μικρή ΔΕΗ"), 

- Να επεκταθεί η αγορά πέραν των συνόρων - market coupling and co-ordinating dispatching, και

- Μηχανισμός αμοιβής και ισχύος για ευελιξία (μόνο μονάδες που παρέχουν επαρκή ευελιξία) και πιθανόν ισχύος εφεδρείας.

Είναι γνωστό πως κάποιοι καθηγητές του ΕΜΠ έχουν προνομιακές σχέσεις με όσους επιθυμούν την πλήρη ιδιωτικοποίηση του ηλεκτρισμού στη χώρα. Αλλά απ' το σημείο αυτό μέχρι ...
το να μην αντιλαμβάνονται ή να προσποιούνται πως δεν αντιλαμβάνονται ή και να αδιαφορούν πλήρως για το τι συμβαίνει τα τελευταία 5 χρόνια στη χώρα, η απόσταση είναι χαώδης: έχω κι εγώ ένα μικρό "missing money problem", αλλά πολύ περισσότερο το έχουν τα 1,3 εκατομμύρια άνεργοι, οι χιλιάδες επιχειρήσεις που έκλεισαν, η βιομηχανία που στενάζει απ' την έλλειψη φθηνής ενέργειας. Αντί όλοι αυτοί οι μεγαλόσχημοι καθηγητάδες να σκύψουν στο πρόβλημα της ακριβής ενέργειας, ενδιαφέρονται μόνο για την αναδιανομή πόρων προς όφελος συγκεκριμένης μερίδας της αγοράς.

Κανένα "sunset problem" δεν θα υπήρχε στο ηλεκτρικό μας σύστημα αν δεν τρέχαμε να βάλουμε τα χρυσοπληρωμένα και αγρίως υπερκοστολογημένα Φ/Β: ακόμα και με την άφρονα πολιτική της "πράσινης ανάπτυξης" ο στόχος εγκατάστασης Φ/Β για το 2014 ήταν 1500MW και για το 2020 ήταν 2200MW. Ήδη ωστόσο στις 30.9.2015 είχαμε βάλει 2.444MW, που τα "αποζημιώνουμε" με μερικές εκατοντάδες ευρώ/MWh, έως κάπου 8-10 φορές πάνω απ' την "Οριακή Τιμή Συστήματος". Κι επειδή η αγορά Φ/Β το 2014 ήταν ανύπαρκτη, ουσιαστικά τα είχαμε βάλει μέχρι το 2013. Με τις ευλογίες προφανώς της ΡΑΕ και του ΥΠΕΚΑ, που όλοι παρακολουθούσαν απαθείς, αλλά και όλων αυτών των συνεργαζόμενων μαζί τους καθηγητάδων του ΕΜΠ. Κι από κοντά έχουμε βάλει και 1.767MW αιολικών, που κι αυτά με τη σειρά τους βάζουν το χέρι τους στη τσέπη των καταναλωτών κι αφαιρούν ουκ ολίγα ευρώ. Είναι αυτά τα ίδια αιολικά που τρέξαμε να τα βάλουμε χωρίς καν να έχουμε επαρκή ανεμολογικά δεδομένα, όπως είχαμε αποκαλύψει πέρυσι ότι ομολογούσε μελέτη ενός άλλου εργαστηρίου του ΕΜΠ για λογαριασμό της ΡΑΕ. Αυτά τα πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, που φεύγουν κάθε χρόνο και επί σειρά ετών απ' τις τσέπες μας, μόνο και μόνο για να γεμίζουν προβλήματα το ηλεκτρικό μας σύστημα, δεν είναι "missing money"; Τι είναι; Καραμέλες;

Κι ας δούμε και τις "λύσεις" του καθηγητή: στο διάγραμμα φαίνεται η σημερινή προβλεπόμενη ζήτηση ηλεκτρισμού, όπως τη δίνει ο ΑΔΜΗΕ: στη 1 το μεσημέρι η ζήτηση προβλέπεται να είναι μόλις 4.240MW, καθώς λόγω εποχής και θερμοκρασιών των ημερών δεν λειτουργούν τα κλιματιστικά ούτε για ψύξη ούτε για θέρμανση. Λόγω της ηλιοφάνειας, παρόλο που είναι μέσα Νοεμβρίου, τα Φ/Β εξακολουθούν να παράγουν και, μαζί με ό,τι προβλέπεται να δίνουν τα αιολικά (για μια ακόμα φορά λίγα, αλλά τουλάχιστον προβλέπεται να είναι περίπου σταθερά), στη 1 το μεσημέρι αθροιστικά θα δίνουν 1701MW, όπως φαίνεται στο πιο κάτω διάγραμμα. 

Αυτή η "εγχεόμενη" (και όχι "παραγόμενη") ενέργεια σύμφωνα με τη νομοθεσία απορροφάται υποχρεωτικά κατά προτεραιότητα απ' το σύστημα, οπότε όλες οι υπόλοιπες τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής πρέπει να καλύψουν τη διαφορά, μόλις 2.539MW.  Η ("καθαρή") εγκατεστημένη ισχύς των "συμβατικών" μονάδων (θερμικών και υδροηλεκτρικών), είναι, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, συνολικά 14.071MW και μας "περισσεύουν" κάπου 11.500MW, ανεξάρτητα του σε πόσες εταιρείες ανήκουν. Αν θεωρητικά, για μια στιγμή, στην εγκατεστημένη ισχύ των "συμβατικών" μονάδων προσθέσουμε και την ισχύ αιολικών & Φ/Β, η χώρα έχει τετραπλάσια ισχύ απ' όση χρειάζεται το Νοέμβριο. Όταν λοιπόν μένουν για όλη την αγορά μόλις 2.539MW κι έχουμε τετραπλάσια ισχύ απ' όση απαιτείται, ο καθηγητής ΕΜΠ θεωρεί πως λύση για το "missing money problem" είναι να κάνουμε τη "μικρή ΔΕΗ"; Μάθε παιδί μου γράμματα, αλλά μην πέσεις σε καθηγητές που προτείνουν τέτοιες "λύσεις"! "Λύσεις" που αποπνέουν προφανή σκοπιμότητα και δεν έχουν σχέση με τη φύση του προβλήματος.

Μόλις τώρα αρχίσει να πέφτει ο ήλιος τα Φ/Β εξαφανίζονται (το "sunset problem", που δεν είναι τίποτα περισσότερο απ' τη γνωστή μορφή της καμπύλης ημερήσιας απόδοσης των Φ/Β), αλλά η ζήτηση ηλεκτρισμού αυξάνεται, για να φθάσει στις 8μμ στη βραδινή αιχμή των 6.470MW. Επειδή τα αιολικά είναι πολύ χαμηλής αξιοπιστίας, είναι τα "συμβατικά" εργοστάσια, που πρέπει ξαφνικά, μέσα σε πολύ λίγες ώρες, να αυξήσουν θεωρητικά την παραγωγή 155%, για να καλύψουν διαφορά (6.470-2.539=) 3.931MW, με θεωρητικό ρυθμό αύξησης περίπου 1000MW/ώρα. Το Νοέμβριο οι ταμιευτήρες των υδροηλεκτρικών είναι εποχιακά σε χαμηλά επίπεδα, προκειμένου να επιτελούν τον αντιπλημμυρικό τους σκοπό, οπότε αναγκαστικά είναι οι θερμικές μονάδες αυτές που επωμίζονται το καθήκον της κάλυψης της ζήτησης. Επειδή οι μονάδες έχουν συγκεκριμένα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά, δεν έχουν την ευχέρεια να αυξομειώνουν ισχύ κατά το δοκούν, κάθε μονάδα έχει και τα δικά της "τεχνικά ελάχιστα". Κι όπως έχουμε δει στη Μελέτη Επάρκειας Ισχύος 2013-2020 του ΑΔΜΗΕ, "αρκετές μονάδες φυσικού αερίου συνδυασμένου κύκλου που κατασκευάστηκαν μετά το 2004 εμφανίζουν υψηλά "τεχνικά ελάχιστα", (έχουν δηλαδή εκ κατασκευής περιορισμένη "ευελιξία"), πράγμα αρνητικό σε ένα μελλοντικό σύστημα με υψηλή διείσδυση ΑΠΕ. Μόλις μας τελείωσε και η 3η λύση του καθηγητή! 

Οι αναρτήσεις μας δημοσιεύονται στο greeklignite.blogspot.gr και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite! Πατήστε «Μου αρέσει» (Like) στη σελίδα μας, για να έχετε πιο άμεση ενημέρωση! Και ανοίγετε τις αναρτήσεις, καθώς το Facebook δεν θα σας τις εμφανίζει καθόλου στη ροή αν δει πως δεν τις ανοίγετε.

Μένει η 2η λύση, το άνοιγμα της αγοράς "πέραν των συνόρων", δηλαδή σε Τουρκία, Βουλγαρία, Σκόπια, Αλβανία και Ιταλία, με τις οποίες έχουμε καλωδιακή διασύνδεση, και μέσω αυτών προς άλλες χώρες. Σωστή θεωρητικά λύση, αλλά "σκοντάφτει" στο κόστος. Μπορεί κανείς να βγει στη διεθνή αγορά όταν είναι ανταγωνιστικός. Είναι οι μονάδες αερίου, αλλά και οι λιγνιτικές και οποιεσδήποτε άλλες, διεθνώς ανταγωνιστικές; Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα! Αν είναι ανταγωνιστικές, γιατί δεν ζητούν αλλαγή της νομοθεσίας, ώστε να μπορούν να εξάγουν και να φέρουν στη χώρα συνάλλαγμα, τόσο πολύτιμο αυτή την εποχή; Μήπως και δουλέψει κάποτε πραγματικά κι ο ΑΗΣ Κομοτηνής, για να στείλει ρεύμα προς την Κωνσταντινούπολη, που από μόνη της έχει πολύ περισσότερο πληθυσμό από ολόκληρη την Ελλάδα; 

Το μόνο αληθινό πρόβλημα που έχει η αγορά και το σύστημα ηλεκτρισμού της χώρας είναι η άφρων ενεργειακή πολιτική της τελευταίας 15ετίας, που εγκατέλειψε το λιγνίτη προς όφελος τεχνολογιών αβέβαιης αποτελεσματικότητας και βέβαιης αντιοικονομικότητας. Όσο οι πολιτικοί αρνούνται αυτή την απλή πραγματικότητα, τα τιμολόγια για τον τελικό καταναλωτή θα τραβούν την ανηφόρα. Και τα παιδιά μας θα διδάσκονται στο Πολυτεχνείο πώς να παραμορφώνουν την πραγματικότητα, προς όφελος σκοπιμοτήτων.