Οι Γερμανοί αντιλαμβάνονται πλέον την πλήρη αποτυχία της "ενεργειακής μετάβασης", της Energiewende. Στο ΥΠΕΚΑ ακούει κανείς;

Το Agora Energiewende είναι ίσως το μεγαλύτερο think tank της Γερμανίας σε θέματα Κλιματικής & Ενεργειακής Πολιτικής και ο εκτελεστικός διευθυντής του Patrick Graichen διετέλεσε απ' το 2007 ως το 2012 επικεφαλής του Τμήματος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Περιβάλλοντος, είναι συνεπώς από τους πλέον αρμόδιους να μιλήσουν για την ενεργειακή μετάβαση της Γερμανίας, την περίφημη Energiewende.

Στις 4 Δεκεμβρίου δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Die Zeit άρθρο με τίτλο "Schmutziger Irrtum" (Βρώμικο σφάλμα), στο οποίο ...
ο Graichen κάνει μια σαφή κριτική της Energiewende, η οποία ταυτόχρονα είναι και αυτοκριτική του. Στο άρθρο ο Graichen εξηγεί τη λειτουργία της αγοράς ενέργειας και πώς, μετά την αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, τα εργοστάσια που καίνε άνθρακα ή ουράνιο καταλήγουν να εκτοπίζουν τα εργοστάσια φυσικού αερίου: τα πρώτα είναι πολύ "βαριά", δεν μπορούν να μπαινοβγαίνουν εύκολα σε λειτουργία και οι εταιρείες προτιμούν να τα κρατούν σε λειτουργία, κλείνοντας τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο: όχι μόνο τα εργοστάσια αερίου μπαινοβγαίνουν πολύ πιο εύκολα σε λειτουργία, αλλά το αέριο είναι πολύ πιο ακριβό απ' το κάρβουνο. Όταν σχεδίαζαν την Energiewende υπολόγιζαν πως θα έκλειναν τα πιο "βρώμικα" εργοστάσια κάρβουνου, αλλά αντίθετα έκλεισαν τα πιο ακριβά εργοστάσια που καίνε φυσικό αέριο. Αυτό δημιούργησε ένα μείγμα εργοστασίων (πυρηνικά + ανθρακικά + ΑΠΕ) που δεν είναι λειτουργικό, με αποτέλεσμα τελικά να αυξάνονται οι εκπομπές CO2.

Κανείς δεν είχε προβλέψει την κατάρρευση της αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών CO2, που έκανε τα ανθρακικά εργοστάσια πιο φθηνά απ' τα εργοστάσια αερίου. Ωστόσο, κατά τον Graichen αυτό είναι περισσότερο μια δικαιολογία, παρά μια ανάλυση, καθώς η τιμή του δικαιώματος είναι ένας ρυθμιστικός παράγοντας: αυξάνεται όταν οι βιομηχανίες χρησιμοποιούν τόση ενέργεια από ορυκτά καύσιμα, ώστε η ΕΕ να υπολείπεται του στόχου του κλίματος, και παραμένει σε χαμηλά επίπεδα για όσο διάστημα η ΕΕ είναι σε καλό δρόμο για την επίτευξη του κλιματικού στόχου. Συνεπώς η χαμηλή τιμή του δικαιώματος εκπομπής CO₂ δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν κι αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει στο εγγύς μέλλον.

Με όλα αυτά κι επειδή η ηλεκτρική ενέργεια δεν αποθηκεύεται, η περισσευούμενη γερμανική ενέργεια κάπου πρέπει να πάει και οι γείτονες είναι ευτυχείς να τη δεχτούν, όχι μόνο δωρεάν αλλά ιδίως αν πληρώνονται κι από πάνω γι' αυτή, όπως συμβαίνει με τους Ολλανδούς. Η ολλανδική ηλεκτρική ενέργεια προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από εργοστάσια φυσικού αερίου. Είναι ακριβή, αλλά τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας φυσικού αερίου είναι πολύ ευέλικτα και μπορούν να μειώσουν την παραγωγή τους κάθε φορά που υπάρχει φθηνή διαθέσιμη γερμανική ενέργεια. Αυτή η δυνατότητα έκανε πέρυσι την Ολλανδία το μεγαλύτερο εισαγωγέα γερμανικής ενέργειας και τα τεράστια πλεονάσματα "πράσινης" ενέργειας χρησιμοποιούνται στην Ολλανδία.

Μπορεί κανείς να μην είχε προβλέψει την κατάρρευση της αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών CO2, που έκανε τα ανθρακικά εργοστάσια πιο φθηνά απ' τα εργοστάσια αερίου, ωστόσο το 2011, τη χρονιά που μετά τη Φουκουσίμα η Μέρκελ έκλεισε πολλά πυρηνικά εργοστάσια, μια ειδικός σε θέματα ενέργειας στο Ολλανδικό Clingendael Institute είχε προβλέψει πως "με τις παρούσες συνθήκες της αγοράς, η αιολική ενέργεια θα ανταγωνιστεί και θα αντικαταστήσει κυρίως την ενέργεια των εργοστασίων φυσικού αερίου".

Κανείς δεν ήθελε να ξέρει πως η Energiewende δεν θα μπορέσει να λειτουργήσει, καθώς γύρω απ' τις ΑΠΕ έχει στηθεί ένα πολιτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα τα τελευταία χρόνια. Τα προβλήματα γύρω απ' τις ΑΠΕ πρέπει να εμφανίζονται ως επιλύσιμα, προκειμένου να συνεχίζονται οι επιδοτήσεις. Ο ενθουσιασμός για την "πράσινη μετάβαση" κι ο ενθουσιασμός για τις επιχειρήσεις της "πράσινης μετάβασης" πλέον δεν διαφέρουν. 

"Το ερώτημα πλέον είναι: πόσα ολλανδικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο μπορεί ακόμα να κλείσει", λέει ο Graichen. "Η απάντηση είναι: πολύ λίγα. Πριν από τέσσερα χρόνια, η Ολλανδία έχει πάνω από εξήντα τοις εκατό της ηλεκτρικής της ενέργειας με φυσικό αέριο, και σήμερα είναι περίπου στο πενήντα τοις εκατό. Αλλά η ολλανδική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας  μοιάζει λιγότερο με μια μπανιέρα που τελικά θα γεμίσει και περισσότερο ως ένα σύστημα καναλιών, μέσω του οποίου η γερμανική "πράσινη" ηλεκτρική ενέργειας ρέει, στο δρόμο της μικρότερης ηλεκτρικής αντίστασης. Μέσω της Ολλανδίας συνεχίζει να ρέει προς το Βέλγιο και το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία κι από εκεί στην Ιταλία. Σε πολλές από αυτές τις χώρες το αέριο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παροχή ρεύματος. Η επιδοτούμενη πράσινη ενέργειά μας μπορεί ακόμα να κλείσει πολλές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας φυσικού αερίου σε γείτονές μας πριν να αποσυρθεί η πρώτη μονάδα παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα από την αγορά της Γερμανίας."

Και τελικά το συμπέρασμα κατά τον Graichen είναι πως "Wir haben uns geirrt bei der Energiewende. Nicht in ein paar Details, sondern in einem zentralen Punkt. Die vielen neuen Windräder und Solaranlagen, die Deutschland baut, leisten nicht, was wir uns von ihnen versprochen haben. Wir hatten gehofft, dass sie die schmutzigen Kohlekraftwerke ersetzen würden, die schlimmste Quelle von Treibhausgasen. Aber das tun sie nicht." - "Κάναμε λάθος στην ενεργειακή μετάβαση. Όχι σε μερικές λεπτομέρειες, αλλά σε ένα κεντρικό σημείο. Οι πολλές νέες ανεμογεννήτριες και ηλιακοί συλλέκτες, στους οποίους βασίζεται η Γερμανία, δεν κάνουν αυτά που αναμέναμε από αυτούς. Ελπίζαμε ότι θα αντικαταστήσουν τα βρώμικα εργοστάσια άνθρακα, τη χειρότερη πηγή των αερίων του θερμοκηπίου. Αλλά δεν το κάνουν."

Αυτό το "σφάλμα της Energiewende" εξηγεί γιατί η βιομηχανία πιέζει τον Υπουργό Ενέργειας Γκάμπριελ να μην κλείσει τα 8 ανθρακικά εργοστάσια. 

Οι αναρτήσεις μας βρίσκονται και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite! Πατήστε «Μου αρέσει» (Like) στη σελίδα μας, για να έχετε πιο άμεση ενημέρωση!

Φυσικά όσοι διαβάζετε από τις αρχές του 2014 αυτό το ιστολόγιο δεν θα πρέπει να βρίσκετε κάτι νέο στις διαπιστώσεις του Graichen, καθώς απ' τα μέσα Ιανουαρίου ακόμα είχαμε επισημάνει πως η Γερμανία εξάγει το αιολικό της πρόβλημα, το Φεβρουάριο γράφαμε για το πώς οι πολλές ΑΠΕ γεμίζουν προβλήματα το ηλεκτρικό σύστημα, τον Απρίλιο για την αποτυχία των πολιτικών με την Energiewende, το Μάιο για τις άβολες αλήθειες του νέου νόμου-EEG 2.0 για τις ΑΠΕ. Τον Αύγουστο σας είπαμε πως η "πιο πράσινη από ποτέ" Γερμανία είναι παραμύθι της Χαλιμάς και τον Οκτώβριο πως ο ηλεκτρισμός θα κάνει βόλτες ανά την Ευρώπη, προκειμένου οι πολιτικοί να μην αναγνωρίσουν την αποτυχία τους. Και πολλά ακόμα. Και μπορείτε να καταλάβετε πολύ καλύτερα για ποιο λόγο οι Γερμανοί "σκίζονται" να κάνουν την "ολοκληρωμένη αγορά ενέργειας" και τις φαραωνικές διασυνδέσεις δικτύων υψηλής τάσης σε όλη την Ευρώπη: για να μπορούν να εξάγουν ανεμπόδιστα τη διαφορετικά άχρηστη αιολική ενέργεια και να συνεχίζει να δουλεύει η βιομηχανία τους, πουλώντας ανεμογεννήτριες σε χρεοκοπημένες χώρες. Την ίδια ακριβώς στιγμή που οι ίδιοι θα δουλεύουν στο φουλ τα υπερσύγχρονα λιγνιτικά εργοστάσια, που έχτισαν πριν λίγα μόλις χρόνια.

Το μόνο ερώτημα που υπάρχει είναι: εκεί, στο ΥΠΕΚΑ, ακούει κανείς; Αφουγκράζεται κανείς τις διεθνείς εξελίξεις και τις αλλαγές που συνεπάγονται;