Streamer: η νέα ονομασία για πουλί που τα φτερά του "καψαλίζονται" από τη ζέστη όταν πετάει μέσα σε ηλιοθερμικό πάρκο.

Το μεγαλύτερο ηλιοθερμικό πάρκο στον κόσμο λέγεται Ivanpah και βρίσκεται στην έρημο Μοχάβε, στα σύνορα της Καλιφόρνιας με τη Νεβάδα των ΗΠΑ, 64χλμ ΝΔ του Λας Βέγκας. Το πάρκο ανήκει στη Brightsource Energy, κατασκευάστηκε από τη Bechtel και η εγκατεστημένη ισχύς είναι 392MW-gross/377MW-net.

Το πάρκο Ivanpah αποτελείται από τρία επιμέρους εργοστάσια, έχει 173.500 βάσεις διπλών κατόπτρων (ηλιοστάτες), που συγκεντρώνουν την ηλιακή ενέργεια σε 3 πύργους/λέβητες ύψους 140μ. Κόστισε 2,2 δισ. δολάρια και στους επενδυτές συγκαταλέγονται η NRG Energy, η οποία το διαχειρίζεται κιόλας, η Google, η BP, η Morgan Stanley, η Chevron, κλπ. Εκτείνεται σε δημόσια έκταση 14,2 τετρ. χλμ. και κατά τη χωροθέτησή του υπήρξαν αντιδράσεις από ...
οικολογικές οργανώσεις, για την προστασία της χελώνας της ερήμου. Για να λυθεί το πρόβλημα κατασκευάστηκε ένας ειδικός φράκτης, ώστε να μη μπαίνουν χελώνες στο πάρκο, κατασκευάστηκαν φωλιές περιμετρικά για τις χελώνες που ήδη υπήρχαν μέσα, κι έγιναν προγράμματα καταμέτρησης του αριθμού τους, συνεχούς παρακολούθησης κι εκπαίδευσης του προσωπικού ώστε να προσέχει να μην τις σκοτώνει, με αυτοκίνητα ή μηχανήματα.

Τα ηλιοθερμικά πάρκα παράγουν ενέργεια με την κλασσική τεχνολογία: παραγωγή ατμού, περιστροφή ατμοστροβίλου, περιστροφή γεννήτριας. Ο ατμός παράγεται με τη συγκέντρωση της ηλιακής ενέργειας από ειδικά κάτοπτρα, σε λέβητες τοποθετημένους σε πύργους στο κέντρο του συστήματος κατόπτρων. Ακούγεται καλό, αλλά προς το παρόν είναι πανάκριβο, αφού με κόστος 5.600$/Kw είναι 2,1 φορές πιο ακριβό από μια ανθρακική μονάδα. Και στην Ελλάδα, που οι υπερτιμολογήσεις και οι υπερβάσεις προϋπολογισμών είναι κάτι όχι ασυνήθιστο, θα βγει ίσως πολύ πιο ακριβό. Κατά τα λοιπά "ο ήλιος είναι δωρεάν".

Το πάρκο ξεκίνησε τη λειτουργία του πρώτου απ' τα τρία εργοστάσια στο τέλος Δεκεμβρίου 2013 και μπήκε σε πλήρη λειτουργία το 2014. Από το αρχικό διάστημα της λειτουργίας φάνηκε ωστόσο ότι οι οικολογικές οργανώσεις, που τόσο φρόντιζαν για τη χελώνα, ξέχασαν τα πουλιά και τα έντομα: η έντονη ηλιακή ακτινοβολία και η ζέστη από τα ηλιακά κάτοπτρα προσέλκυσε εκατομμύρια έντομα, όπως πεταλούδες, ακρίδες, κλπ, τα έντομα προσέλκυσαν νυχτερίδες κι εντομοφάγα πουλιά, όπως χελιδόνια, κλπ, και τα μικρά πουλιά προσέλκυσαν μεγαλύτερα αρπακτικά, όπως γεράκια. Μια ολόκληρη τροφική αλυσίδα δημιουργήθηκε στο Ivanpah, στη μέση της ερήμου.

Η συγκέντρωση της ηλιακής ακτινοβολίας στους πύργους δημιουργεί ζώνες πολύ υψηλής θερμοκρασίας, έως 800οC: όταν ένα έντομο ή ένα πουλί πετάξει μέσα σ' αυτή τη ζώνη θερμαίνεται απότομα και είτε τα έντομα ψήνονται επιτόπου είτε τα φτερά των πουλιών "καψαλίζονται", αφήνοντας πίσω τους ένα συννεφάκι καπνού καθώς πετούν. Εξαιτίας αυτού του καπνού οι εργαζόμενοι στο πάρκο ονόμασαν τα πουλιά "streamers", (αν και το "steamers" θα απέδιδε ίσως καλύτερα το φαινόμενο).

Οι ερευνητές της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, που επισκέφτηκαν το πάρκο για να μελετήσουν το πρόβλημα, ανέφεραν ότι, κατά μέσο όρο, ένα πουλί κάθε δυο λεπτά περνά μέσα απ’ τη ζώνη υψηλής θερμοκρασίας, ψήνεται και πέφτει. Εκτιμήθηκε ότι κατά τη διάρκεια του έτους έως 28.000 πουλιά θα χάσουν τη ζωή τους στο Ivanpah. Μια αναφορά της ομοσπονδιακής υπηρεσίας ιχθυοπανίδας & άγριας ζωής (USFWS) εξέτασε 141 υπολείμματα πουλιών και κατέγραψε 71 είδη, από μικρά κολιμπρί μέχρι πελεκάνους. Κάποια έφεραν τραύματα από πρόσκρουση, αλλά τα πιο πολλά είχαν τα φτερά τους καμένα. Πουλιά που καίγονται τα φτερά τους, αλλά καταφέρνουν να προσγειωθούν, πέφτουν θύματα αρπακτικών ή αδυνατούν να τραφούν. 

Οι αναρτήσεις μας βρίσκονται και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite! Πατήστε «Μου αρέσει» (Like) στη σελίδα μας, για να έχετε πιο άμεση ενημέρωση!

Η άποψη της Brightsource Energy είναι ότι τα συννεφάκια καπνού που διακρίνονται δεν είναι όλα από πουλιά που καίγονται, αλλά και από μεγάλα έντομα. Οι ομοσπονδιακοί ερευνητές πάντως παρατήρησαν πουλιά να μπαίνουν στη ζώνη υψηλών θερμοκρασιών και να αναφλέγονται, ενώ το μέγεθος από κάποια συννεφάκια δεν άφηνε αμφιβολίες ότι επρόκειτο για πουλί κι όχι για έντομο. Ήδη το Ivanpah θεωρείται απ' τη USFWS ως μια "μεγα-παγίδα" της άγριας ζωής και ζητήθηκε η αναστολή κατασκευής ενός ακόμα μεγαλύτερου ηλιοθερμικού πάρκου στην έρημο, κοντά στα σύνορα Καλιφόρνια-Αριζόνα και πάνω σε δρομολόγιο μετανάστευσης πουλιών, έως ότου αποσαφηνιστούν τα προβλήματα που δημιούργησε το Ivanpah.

Ήδη και κατά το κατασκευαστικό στάδιο, σύμφωνα με τα "έγγραφα συμμόρφωσης" που υπέβαλε η Brightsource Energy, δεκάδες πουλιά και νυχτερίδες είχαν βρεθεί νεκρά ή τραυματισμένα, κατά την επιθεώρηση του Νοεμβρίου 2013. Για το λόγο αυτό έχει ξεκινήσει διετές πρόγραμμα παρακολούθησης της λειτουργίας του εργοστασίου και των επιπτώσεων στην άγρια ζωή.

Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι πουλιά χτυπούν καθημερινά πάνω σε κτήρια, γέφυρες, ουρανοξύστες, κλπ, ενώ πολλά χτυπιούνται από αυτοκίνητα, τρένα, αεροπλάνα. Στα αεροδρόμια παίρνουν ειδικά μέτρα απομάκρυνσης των πουλιών, καθόσον η απορρόφησή τους στις τουρμπίνες κατά την απογείωση ενός αεροπλάνου μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική.

Η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει σαφή αρνητική επίδραση στα υπόλοιπα είδη του ζωικού βασιλείου και πάντα χρειάζονται μέτρα μετριασμού των επιπτώσεων. Το ζούμε άλλωστε καθημερινά και στην Ελλάδα, με αρκούδες, λύκους και άλλα ζώα να πέφτουν θύματα των αυτοκινήτων. Τα προβλήματα πάντως με τα πουλιά στα ηλιοθερμικά πάρκα λειτουργούν ενισχυτικά για τα Φ/Β στις στέγες.